Wij en Zij. In Amerika zou de bijlage, waarin deze rubriek deze week verschijnt, niet zomaar Wij/Zij geheten kunnen hebben, of pas na onderhandelen.
Daar lopen op iedere redactie juristen rond die over je schouder mee staan te kijken of er nergens copyright geschonden wordt of dat er iets beweerd wordt wat tot een kostbare aanvaring met collega juristen zou kunnen leiden. Want natuurlijk zijn er boeken, tijdschriften of televisieprogramma’s die het thema ‘Wij en Zij’ al een of meerdere malen gebruikt of uitgemolken hebben en waarvan de auteurs of makers al in een grijs verleden de naam vastgelegd hebben.
Ga Googelen op ‘Wij en Zij’ en je struikelt over de boeken, fora, televisieprogramma’s, documenten, bijeenkomsten, blogs, websites, magazines, specials en speelpleinen die Wij en Zij als naam of thema hebben.
Voer ‘we and they’ als exacte string aan Google en de zoekmachine retourneert ruim 44.000 hits, waaronder een opmerkelijke uitspraak van Ronald Reagan, drie jaar voordat hij voor de eerste maal tot president gekozen zou worden. ‘Mijn idee van Amerikaanse politiek met betrekking tot de Sovjet-Unie is simpel en zal door sommigen als simplistisch bestempeld worden: Wij winnen en zij verliezen.’
Zijn gelijk zou hij pas veel later krijgen en in dit geval zonder het toepassen van een tactiek die ook opduikt als je in Google aan Wij en Zij doet: We bomb, they suffer. Zou het thema van deze bijlage ook gekozen zou zijn als Theo van Gogh op dit moment nog leefde? Op het eerste gezicht is ‘Wij en Zij’ van alle tijden, onder de Nederlandse hits duiken aanvankelijk weinig recent gedateerde sites of pagina’s op. Geplaatst tussen aanhalingstekens zoekt de machine letterlijk op die drie woorden in die volgorde en niet op webpagina’s waar de woorden Wij en Zij voorkomen. Zonder aanhalingsteken is het resultaat 1.9 miljoen hits, op de Engelse variant 46 miljoen pagina’s. Exact op ‘Wij en Zij’ gezocht zijn er 5910 Nederlandstalige resultaten.
Aanvoerder is een link naar een aankondiging van SchoolTV, dat op 5 januari 2005 in het kader van ‘Focus op de Maatschappij’ een programma gaat uitzenden over een Nederlands meisje en een Marokkaanse jongen en de moeilijkheden die hun relatie op school met zich meebrengt. Redelijk actueel, zelfs in de toekomst, maar link twee is november gedateerd en welke dag blijft raden. Overigens een aanrader, een mooi essay vanuit het academisch milieu (wij) over populaire cultuur en populaire muziek (zij). De derde link voert naar het forum van de Amsterdamse PvdA, gedateerd maandag 8 november, zes dagen na de moord, waar ene Nicolas Vrijenhoek zich afvraagt wat Wij en Zij betekent. Hij schrijft: ‘Twee tegenpolen? Twee mensen? Twee godsdiensten? Twee kledingstijlen? Zo zijn er nog wel wat verschillen te bedenken. Feit is: wij en zij leven samen.’
Hit vier is een boek met als titel Wij en Zij, van de hand van liberaal Andries Hoogerwerf, twee jaar geleden uitgegeven. Zou die eenzelfde zoektocht op het web ondernomen hebben, toen hij besloot om deze titel te gebruiken? Als het antwoord op deze vraag bevestigend is, heeft hij aan eventuele consequenties lak gehad, want ook via Google anno 2002 moet duidelijk geworden zijn, dat ‘Wij en Zij’ voor vele doeleinden gebruikt is. Door het FNV bijvoorbeeld, dat ‘Wij en Zij’ in 1982 heeft gedeponeerd als de naam van een stichting, de paraplu boven een fusie van twee fondsen, waarvan er een, jawel, als sinds het begin van de sociale geschiedenis als wij ‘Wij en Zij’ door het leven ging. De stichting in 1982 werd opgericht met het doel de naleving van de mensenrechten in ontwikkelingslanden te versterken en hulp te verlenen aan de allerarmsten. Opmerkelijk: kennelijk vond de FNV dat de naam die lading niet goed genoeg dekte of dat de betrokkenheid van het FNV niet goed genoeg werd uitgedragen, want in 1997 werd de stichting omgedoopt tot FNV Mondiaal.
Op de volgende website gaat het wel over Theo van Gogh en nu belanden we in België, op een forum met de mooie naam KifKif, dat zich ‘De Interculturele Site van Vlaanderen’ noemt. In de inleiding van het op 1 december gedeponeerde artikel onder de titel ‘Wij en zij worden volwassen’, wordt voorzichtig gevraagd of ‘onze veelkleurige samenleving, ondanks de reactionaire tendensen, langzaam maar zeker aan het volwassen worden is?’ Hoe de algoritmes en pagerankings van Google precies werken, weet niemand, op zich onderwerp van voortwoekerende discussies op internet. Wat wel zeker is dat het geen kwaad kan, als er veel naar een bepaalde website of artikel gelinkt wordt, maar hoe en waarom, en waar vandaan, dat is niet duidelijk. Hoe dan ook, pas veel lager dan de top 100 van die bijna 6000 hits met ‘Wij en Zij’ verschijnen honderden fora, waar het over tegenstellingen tussen meerder- en minderheden gaat. Opvallend tenslotte een oproep van de bekende Duitse hackerclub Chaos Computer Club, die zijn leden vraagt om geen websites van islamitische landen aan te vallen. CCC herinnert aan de Infopeace-Declaration uit 1999, waarin verschillende hacker-groeperingen beloofden hacken niet als oorlogsmiddel te gebruiken. Die declaratie was een reactie op een oproep in digitale nieuwsgroepen de oproep om een cyberoorlog te beginnen tegen islamitisch georiënteerde sites. De belangrijkste vraag blijft na een zoektocht van twee dagen over het internet onbeantwoord. Sterker nog, hij wordt bijna nergens gesteld, alsof hij niet bestaat: wie zijn wij?