Het houden van roofvogels is in. Zeker ook van oehoes. Dat komt door de populariteit van Harry Potter. „Maar Hedwig de Uil is toch echt een sneeuwuil!” Als het aan Vogelbescherming Nederland ligt, worden alle roofvogels en uilen op de ‘negatieve lijst voor huisdieren’ gezet. Deze lijst wordt momenteel voorbereid door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).
Link: ‘Stel halen van valkenierscertificaat verplicht‘
Link: Aantal roofvogels als huisdier neemt schrikbarend toe.
Link: Inventarisatie Roofvogel en Uilenshows in Nederland (PDF, 44 pagina’s, 1.7 mb).
De landelijke vogelclub heeft het liefst dat het ministerie van LNV dan maar meteen een aantal wettelijke regels opstelt, waar organisatoren van roofvogelshows in de toekomst aan moeten voldoen.
Uit een onderzoek van Vogelbescherming blijkt namelijk dat het aantal roofvogels dat in Nederland als huisdier wordt gehouden, de afgelopen tien jaar meer dan vertienvoudigd is.
Volgens de onafhankelijke organisatie die zich sterk maakt voor bescherming van alle in het wild levende vogels en hun leefgebieden, komt dat vooral omdat eind jaren negentig de wetgeving om roofvogels en uilen te verhandelen, danig is versoepeld.
„Dat moest in het kader van de Europese regelgeving”, aldus beheerder Charles Brosens van het Vogelrevalidatiecentrum in Zundert. Deze stichting is een van de belangrijkste vogelopvangcentra van Nederland, vast adres voor gewonde of in beslag genomen roofvogels.
Net als diermanager Diwi Nieboer en de bijna negentig vrijwilligers die het centrum draaiende houden, ziet hij maar al te vaak de negatieve effecten van dat beleid. „De fok en de handel zijn er enorm door toegenomen”, aldus Brosens. „Voordat die wet veranderd werd, was het een stuk simpeler, want toen mochten roofvogels niet vervoerd of verhandeld worden. Nu weliswaar alleen maar als ze gekweekt zijn, maar dat valt bijna niet te controleren. Wie ergens in Kazachstan een roofvogel uit een nest haalt, een ring om de poot doet en hem vervolgens exporteert, komt er vrijwel altijd mee weg. Dat zou nu alleen maar via DNA te controleren zijn, maar dat is duur en voor de politiek niet belangrijk genoeg.”
Hadden Brosens en diermanager Diwi Nieboer het voor het zeggen, dan komen álle roofvogels plus nog een uitgebreid assortiment andere vogels op een lijst van vogels die niet verhandeld mogen worden. „Roofvogels horen niet in een kooitje. Punt uit. Dat doe je niet.”
Het ministerie zou volgens hem voor een afdoende oplossing kunnen zorgen door alle bedreigde soorten op de negatieve lijst te zetten. „Probleem opgelost, want dan staan vrijwel alle roofvogels op die lijst en hoeft daarover niet meer gediscussieerd te worden.”
Brosens deelt de zorg van Vogelbescherming Nederland over de ontsnapte roofvogels. Het rekensommetje ligt voor de hand: als er tien keer zoveel verhandeld, gehouden en vervoerd worden, dan zijn er de afgelopen tien jaar ook veel meer roofvogels in geslaagd om te ontsnappen. Een fenomeen dat vogelaars, die met de verrekijker bos en weide bewaken, beamen. Steeds vaker ontwaren ze een vliegende exoot die hier niet thuishoort en die ook niet uit zichzelf naar Nederland is gevlogen. Brosens herkent de hierdoor veroorzaakte problemen.
Een woordvoerder van Vogelbescherming: „Als ze broeden met andere soorten, treedt er genetische vervuiling op. Daardoor lopen de zwakke soorten, die toch al bedreigd zijn, een extra risico. Bovendien blijken die kruisingen een stuk agressiever. Ze verjagen en vermoorden andere vogels om hun territorium af te bakenen en hebben vaker ziektes onder de leden. Dit kan leiden tot onoplosbare problemen voor de vogelpopulatie.”
Ook al zijn roofvogels en uilen officieel geen huisdieren, iedereen in Nederland mag ze in principe houden. Met name de kerkuil, de steenuil, de oehoe en de slechtvalk zijn populair. De populariteit van met name oehoes is mede toegenomen door de aanwezigheid van het dier in de talloze Harry Potter-boeken en -films. „Terwijl Hedwig de Uil in Harry Potter toch echt een sneeuwuil is”, aldus Diwi Nieboer, „maar dat maakt kennelijk niet uit. Als het maar wit is of met de ogen knippert.”
Over de roofvogelshows heeft Brosens een uitgesproken mening: „Zo’n show is gewoon een vliegend circus. De meesten ervan leven niet alleen van de shows, maar ook van de kweek en de verkoop. Die zijn medeverantwoordelijk voor de problemen.”
Het is gissen hoeveel geld er omgaat in de handel in roofvogels en uilen. Brosens zegt dat hij al een keer bedreigd is door illegale handelaren nadat uitlatingen van hem in de media herhaald werden. „Voor een paar tientjes koop je tegenwoordig al een kerkuil via Marktplaats, maar bij diverse soorten arenden gaat het al gauw om duizenden euro’s.”
Zijn gelijk blijkt na een bezoekje aan de grootste advertentiesite van Nederland. Kerkuilen te over, in prijs variërend van zes tientjes tot 200 euro voor een kersvers koppeltje. De twee vogels moeten weg, omdat ze de eigenaar met een luxeprobleem opgezadeld hebben: te veel kuikens. De hokken zijn vol.