Examinator Eddie Aerts beoordeelt het rijgedrag van Jeroen van Beek.
Iedereen mag zonder rijbewijs op een trekker rijden, maar wie 16 of 17 is en ermee wil werken, moet eerst een Certificaat Voor Vakbekwaamheid zien te halen.
Meer foto’s: Google Photos.
De enorme gifgroene Deutz Agrotion staat grommend klaar voor de twee nerveuze pubers die op hun examinator wachten. Ze weten van school dat hun leraar, die het examen af komt nemen, zowel streng als rechtvaardig is, en Sjaak Koemans is al een keer gezakt onder Eddie Aerts.
Diens humeur daalt een paar graden als hij merkt dat de trekker, net zals de vorige keer, niet honderd procent in orde is. Het linkerstadslicht functioneert niet.
„Dat is toch niet te geloven”, moppert hij hardop tegen de twee examinandi, „Sjaak is de vorige keer al vóór het examen gezakt, en nu werkt dat lichtje weer niet.” Omdat ditmaal niet duidelijk is wanneer het lampje de geest gegeven heeft, mag het vervangen worden.
„Dat kan je altijd overkomen”, zegt Aerts, „dus je zorgt er maar voor dat je een lampensetje bij je hebt, dan krijg je meestal ook geen bekeuring als de politie ziet dat er een lampje niet werkt.”
Zodra het lampje vervangen is, loopt Aerts een controlerondje en wijst hij op de gevarendriehoek aan de achterkant van de trailer. „Die zit er nu op, zie ik, in tegenstelling tot de vorige keer. Maar ik kan ook zien dat die er net met een stukje touw aan vastgeknoopt is, en dat is binnen de kortste keren doorgesleten. Als de wiedeweerga twee trekbandjes er doorheen, anders wordt er niet eens geëxamineerd.”
Is de driehoek onwrikbaar vast, dan mag Jeroen van Beek als eerste plaatsnemen in de cabine.
Aerts hangt hem een portofoon om, om hem via zijn eigen exemplaar instructies en opdrachten te geven. Jeroen is zo mogelijk nog nerveuzer dan zijn maat Sjaak Koemans uit Terheijden, die na hem aan de beurt is. Het examen wordt afgenomen op het melk- en fokbedrijf van zijn ouders, Southland Holsteins in Teteringen. Die doen net of ze druk zijn met het fokvee, maar vanuit hun ogen houden ze de verrichtingen van zoonlief stiekem in de gaten. Ook een beetje zenuwachtig, zo te zien.
Het af- en aankoppelen van de aanhanger gaat hem goed af, net als het peilen van diesel, olie en koelwater. Op naar de openbare weg, waar ze officieel nog nooit gereden hebben, al doet een knipoog van een van hen, buiten het gezichtsveld van de examinator, anders vermoeden. Met vol gas een noodstop maken binnen de tien meter is geen probleem.
Sjaak is aan de beurt. Jeroen is niet echt gerust over de uitslag, terwijl zijn maat de bevelen van Eddy Aerts probeert op te volgen. Hij heeft moeite met de versnellingen van de Deutz, terwijl beiden het achteruitrijden ‘in de spiegels’ wat zwabberend uitvoeren.
Dat vindt Aerts niet zo erg. „In de praktijk is er bijna niemand die dat doet, maar je leert het vanzelf door vaak te oefenen. Net zoals de combinatie kaarsrecht houden op de weg. Het is een kwestie van de kip en en het ei: om ervaring op te doen heb je dat papiertje nodig, en om dat papiertje te halen moet je ervaring opdoen. Het draait vooral om verantwoordelijkheid, jongens. Je hebt nogal wat in handen en een ongeluk zit in een klein hoekje.”
De twee praktijkexamens duren bijna drie uur, waarna Aerts tweemaal een eeltige hand uitsteekt: ‘Gefeliciteerd jongens. Veel plezier ermee, maar wees voorzichtig. Er vallen ieder jaar achttien doden bij ongevallen met trekkers. We willen dat dat er nul worden.”

Verplicht trekkerrijbewijs komt eraan

Bestuurders van trekkers en andere landbouwvoertuigen moeten voortaan een speciaal rijbewijs halen. Bovendien moet dit soort voertuigen een kenteken dragen en moet er een APK voor komen.
Dat adviseert de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De algehele verkeersveiligheid is de afgelopen jaren flink verbeterd, maar niet die van landbouwvoertuigen.
Jaarlijks vallen ongeveer achttien doden en honderd gewonden bij ongevallen met dergelijke vervoermiddelen.
Het zicht van bestuurders wordt vaak geblokkeerd, het voertuig is relatief erg breed en in het donker slecht herkenbaar. Daarnaast houden bestuurders onvoldoende rekening met andere weggebruikers. Bij ongelukken zijn de bestuurders bijna nooit zelf slachtoffer.
Landbouwvoertuigen worden in Nederland niet technisch gecontroleerd voordat ze op de openbare weg worden toegelaten. De raad noemt het opvallend dat in een land als Nederland, waar het verkeer druk is, zo weinig regels gelden voor landbouwvoertuigen, terwijl omringende landen veel strenger zijn.
Er wordt al gewerkt aan een trekkerrijbewijs: het wetsvoorstel gaat eind volgend jaar naar de Tweede Kamer. Jongeren van 16 en 17 moeten nu volgens de ARBO-wet al een Certificaat voor Vakbekwaamheid halen, anders mogen ze er geen werkzaamheden mee verrichten.
Opleiding en examen worden verzorgd door een Agrarisch Opleidingscentrum. Sjaak Koemans en Jeroen van Beek (zie verhaal hierboven) haalden zo’n certificaat.