Robert Giebels

Lambert Giebels werkte tot zijn dood aan het manuscript van 1909 zijn elfde boek. Een jaar na zijn overlijden werd het door zijn zoon Robert gepresenteerd. Ook al is zijn vader er niet meer, Robert Giebels weet nog niet zeker of het elfde boek van zijn vader het laatste postume werk van de Bredase historicus zal zijn.
Er ligt nog ontzettend veel materiaal dat nog niet uitgegeven is. “Geen bio’s meer, wel een aantal korte verhalen. Straks gaat alles naar het Nationaal Archief, maar misschien kunnen we nog een of meer boeken publiceren.”
Giebels junior presenteerde Hitler als kunstenaar gisteren in het Breda’s Museum, samen met zijn moeder Lucy Sprengers, zijn zus Ruth en de Tilburgse kunstschilder Jan Vinks, sinds 1958 boezemvriend van zijn vader. Die kreeg de lachers op zijn hand met enkele anekdotes over wijlen de historicus, die van kunst niet zo veel verstand had.
“Zo liet hij me apetrots een schilderijtje zien dat hij op de kop getikt had in de overtuiging dat het van Goya was. Niet dus, maar Lambert had wel een groot hart voor kunstenaars, en een groot vermogen om kunst te bewonderen.”
De historicus en de kunstschilder waren wel eensgezind in hun conclusie over Hitler als kunstenaar. “Voor eens en voor altijd. Het was geen kunstenaar. Het was een soort zielloos naturisme wat hij beoefende, als een onbeduidend kunstschilder.” Volgens Jan Vinks en Robert Giebels werpt het boek vooral een door niemand te beantwoorden vraag op: waarom en hoe het grote verschil tussen de Hitler voor en na zijn dertigste te verklaren.
Vinks, wijzend op de aquarel Alterhof: “Dat menneke dat in München met zijn tong uit zijn mond tevergeefs probeerde iets moois te tekenen. Dat is dezelfde die 25 jaar later zijn apocalyptische ruiters door heel Europa stuurde. Bij Stalin begrijp je zoiets. Dat was als kleine jongen al een rotzak. Maar Hitler?”
Volgens Robert Giebels is het de vraag of die vraag ooit beantwoord zal kunnen worden. “Papa vroeg zich in eerste instantie af wat er gebeurd zou zijn als Hitler als kunstenaar geslaagd zou zijn. Een controversionele aanpak onder historici, maar dat was de virtual history-fase waarin mijn vader toen zat. Gaandeweg begon hij zich steeds meer te realiseren dat in die jaren van Hitler als kunstenaar helemaal niets erop duidde wat hij later zou worden. Mijn vader werd steeds meer gefascineerd door dat tegengestelde gedrag. Hij wilde weten wat er met die man gebeurd was, waarom en wanneer hij veranderd is.”
Giebels senior is er met onderzoeken en schrijven niet achter gekomen, zijn zoon toen hij het werk afmaakte ook niet. “Mijn vader wilde op een gegeven moment het boek Het Raadsel rond Hitler noemen. Het boek is een manhaftige poging geworden om het raadsel te adresseren, maar het blijft waarschijnlijk onoplosbaar.”
Van ambitieus aspirant-artiest tot ‘Der Führer
Wie in Google op ‘Hitler’ zoekt krijgt 134 miljoen resultaten. Alle geschiedenisboeken en biografieën die na de Tweede Wereldoorlog over het verschijnsel Hitler zijn geschreven vormen een net zo omvangrijk als onoverzichtelijk geheel.
Maar één facet van het leven van Adolf Hitler is altijd aan de aandacht van de meeste biografen ontsnapt. Dat zijn de ambities die de Führer de eerste dertig jaar van zijn leven koesterde: die van beelden kunstenaar.
Hitler heeft vele honderden schetsen, aquarellen en schilderijen gemaakt, maar geen museum dat zich aan een overzichtstentoonstelling waagt. Er is ook nooit een officiële catalogus van zijn werk opgesteld.
Twee opvallende ontwerpen van Hitler: de rode Nazivlag met de zwarte swastika op de witte cirkel, en een grove schets van wat de Volkswagen Kever zou worden. Wat je ook van de kunst van Hitler denkt, het zijn z’n kunstzinnige en niet zijn politieke aspiraties die de eerste helft van zijn leven beheerst hebben.
In het boek Hitler als Kunstenaar heeft wijlen Lambert Giebels zich geconcentreerd op de vraag of in de ontwikkeling van Hitler als beeldend kunstenaar herkenningspunten te vinden zijn van de latere Führer.
Historicus Lambert Giebels (1935-2011) was Tweede Kamerlid van 1973 tot 1977.
Hij publiceerde onder meer biografieën van Louis Beel en Soekarno.
Zijn zoon Robert Giebels heeft het boek Hitler als kunstenaar na zijn vaders dood voltooid.
ISBN 9789460035746