Sportcentrum De Scharen, op de hoek van de Topaasstraat en de Claudius Prinsenlaan in Breda, is sinds gisteren een rijksmonument. Dat heeft staatssecretaris Jet Bussemaker (Cultuur) maandagmorgen bekend gemaakt in het Evoluon in Eindhoven, dat nu ook de status van rijksmonument heeft. Althans, als het aan Bussemaker en haar adviseurs ligt, want de lijst is nog niet definitief; de Raad voor Cultuur zal er nog advies over uitbrengen. Eigenaren die niet zitten te wachten op alle verplichtingen die een monument met zich meebrengt, kunnen nog bezwaar maken.
Het valt niet te verwachten dat de Bredase wethouder Selçuk Akinci, van Cultuur, Verkeer en Milieu zich bij die bezwaarmakers zal scharen. Al is het maar uit pragmatische overwegingen, want de gemeente Breda kan zich voorlopig niet veroorloven om in een nieuw sporcentrum te inversteren.
Akinçi, in het Brabantpark opgegroeid in de schaduw van het karaktersieke ontwerp van J.J. Margry, zei gisteren blij te zijn met de nieuwe status van De Scharen. “Het is een prestigeuze rij, waar het Sportcentrum tussen staat. De Doelen en het Hilton in Rotterdam bijvoorbeeld, het Evoluon en het oude hoofdkantoor van Phiklips, en Stadsschouwburg van Tilburg, allemaal gerenommeerde objecten.” In Brabant is verder de Kerk van de Heilige Kruisvinding in Odiliapeel rijksmonument geworden.
Van lelijk eendje, hoofdpijndossier en blok aan het been van elkaar opvolgende burgemeesters en wethouders tot rijksmonument: Sportcentrum De Scharen is jarenlang verguisd door de gemeente die het betalen moest en de sporters die het gebruiken moesten. De slopershamer ontdoken vanwege de crisis. Was die niet aangebroken, dan was De Scharen allang geschiedenis, en stond er elders in Breda een nieuw en multifunctioneel sportcentrum.
Omdat er geen geld meer was voor nieuwbouw besloot de gemeente Breda twee jaar geleden om De Scharen voor onbepaalde tijd overeind te houden. Na de noodzakelijke ingrepen, waaronder een asbest sanering en een schilderbeurt wordt het complex weer gebruikt door de Bredase verenigingen.
Nederland heeft er vandaag 89 rijksmonumenten bij gekregen. De bouwwerken uit de late wederopbouwperiode (1959-1965) zijn gekozen uit een totaal van 700 suggesties. Vanwege hun schoonheid of cultuurhistorische betekenis kunnen gebouwen als rijksmonument beschermd worden. Ze moeten normaal gesproken wel minimaal 50 jaar oud zijn.
In 2007 werden al 100 monumenten uit de vroege wederopbouwperiode (1940-1958) aangewezen. Sporthal De Scharen dateert van 1966 en is van de hand van architect J. J. Margry. In Tilburg zijn het NS Station, de aula van Katholieke Hogeschool, de Stadsschouwburg en de Kapel van Onze Lieve Vrouwe Ter Nood als rijksmonument aangewezen. Naast het Evoluon zijn in Eindhoven het Hallencomplex van de Technische Hogeschool en het hoofdkantoor van aangewezen als rijksmonument.