De hoek Ginnekenstraat, Eindstraat en Houtmarkt in wording, foto’s van 1961, 1962, 1963, en 1966. De laatste foto, van de opgravingen in het wegdek waar nu de bussen overheen daveren, voor de deur waar nu McDonalds, is van kort voor de aanvang van de sloop van de Maria Hemelvaartkerk. Dat de Houtmarkt werd doorgebroken naar de Markendaalseweg, daar mogen we godzijdank aan toevoegen. Want het was een noodgedwongen alternatief nadat Raad en College een van de betere beslissingen uit de jaren vijftig en zestig genomen hadden. Dat was het afschieten van het idiote idee om een tweebaansweg door de Cingelstraat en het Valkenberg te trekken. Daarvoor zou niet alleen een gedeelte van het Valkenberg, maar ook nog van de tuin van het Begijnhof opgeofferd worden. In plaats daarvan werd begin jaren zestig de Houtmarkt doorgetrokken, waarvoor een aantal beeldbepalende en historische panden moest wijken. Zes jaar later zou ook de Maria Hemelvaartkerk sneuvelen en was de kruising Houtmark Ginnekenstraat voorgoed naar de gallemiezen, als een van de saaiste en lelijkste hoeken van Breda, van Brabant, van Nederland
Dwars op de Ginnekenstraat lagen links en rechts van de panden van Hoyng (glas, kristal, porcelein) en Biermans (gereedschappen, winkel van sinkel) twee stegen. De linkersteeg, naamloos, eindigde op een pleintje, dat door Bredanaars het Sancta Mariaplein genoemd werd. De rechter was de Karnemelkstraat.
De Franciscanessen van Asten werkten van 1944 tot 1952 in dit klooster, omdat ze vanwege de Tweede Wereldoorlog niet op missie gestuurd konden worden. In die jaren werden door de zusters meisjes en dames ‘in moeilijkheden’ opgevangen.
Toen de zusters na de oorlog weer uitvlogen naar verre uithoeken in tropische oorden, werd er een tehuis voor werkende meisjes gevestigd, met als hoofd directrice én levenslang juffrouw, Van Hoek. Rechts van de deur, boven dat stenen ornament, werd de naam gepenseeld; De Biekorf. Wie weet door een werknemer van Teolux, aan het begin van de steeg. Steeg en pleintje stonden op een gedempt stukje Oude Vest, doorgenummerd als huisnummers van de Ginnekenstraat. Een van de leuke details; op die foto van de ingang van de steeg, waar je de uithangborden van Teolux en de muurschildering van Hoyng ziet, met op de achtergrond het pand van Myer en Josephy. Daar staat een politieagent het publiek tegen te houden, zodat de fotograaf van Schreurs ongestoord zijn werk kan doen. Onder de wachtenden de bezorger van bakkerij Sas uit de Lange Brugstraat. Op een van de foto’s, die waar die Kever half uitgestoken geparkeerd is, zie je op de achtergrond de nieuwbouw van de Raad van Arbeid in de steigers staan, met daarachter vaag zichtbaar de bouw van het allang weer verdwenen politiebureau er tegenover, aan de Markendaalseweg.
Update zaterdag 3 april 2021: De doorbraak van de Karnemelkstraat is van begin jaren zestig. Jammer, maar hij moest er komen als wisselgeld voor het niet doorgaan van de verbinding middels een brede verkeersweg door de Cingelstraat en het Valkenberg, aansluitend aan de Kennedylaan (als Kennedy niet vermoord was hadden ze daar de naam Zwaanstraat of Bouwerijstraat kunnen handhaven). Voor die doorbraak, getekend, gepland en wel, maar uiteindelijk afgestemd, had ook nog een stuk Begijnhof gesloopt had moeten worden. Dat ging dus god zij dank niet door, maar in plaats daarvan besloot men tot de doorbraak van de Houtmarkt naar de Markendaalseweg – en het dempen van de Haven. Die laatste fout is inmiddels weer hersteld, maar de huidige Karnemelkstraat blijft een van de lelijkste stukken Breda. Oh ja, op de hoek van de Markendaalseweg zat nog een vrij ongeschonden eeuwenoud keldercomplex met prachtige boogwerken in de grond. Dat hebben ze ook maar meteen gebulldozerd, om er de Raad van Arbeid te bouwen, nu zit Curio er in. Hoe laat het besef in Breda arriveerde kun je tweehonderd meter verderop (niet meer) zien. Op de hoek van de Fellenoordstraat en de Markendaalseweg, net binnen de hekken van de Seelig Kazerne, stond een oud kruithuis, met drie meter dikke gemetselde muren. Dat is in 1978 nog gesloopt, zo ongeveer eergisteren, voor een paar extra meters van die oerlelijke flat die er nu staat. > Lees verder onder de foto >
Opblazen lukte niet, waarbij ik me afvraag hoeveel explosieven je nodig hebt om een kruithuis op te blazen, zonder de halve stad mee de lucht in te nemen. Na een enorme dreun, waarbij het werk nauwelijks een krimp gaf, is het steen voor steen aan stukken gehakt. Terwijl Toon Stolwerk toch dé expert met explosieven was, maar misschien vond hij het gewoon een leuk experiment. Foto is gemaakt door Frans Brekelmans.
Foto’s: Hans Chabot, Meco Foto, H. Hagen, Firma Schreurs (voorheen firma Stutz), T. Brekelmans, B. van Gils, Stadsarchief Breda.
