Dit verhaal schreef ik in april 2016 voor BN De Stem. Het schoot me deze week weer te binnen toen de muurschildering in de Poort van Schoenmakers aan de Pasbaan opgeleverd werd. Stond je zestig jaar geleden in die Poort – nog steeds een stinkend populaire pisplek tijdens Carnaval – met je gezicht naar het westen, dan keek je recht op ‘De Houten Tentjes’.
Als er één stuk Breda is, dat voorgoed en grondig naar de gallemiezen geholpen is, dan is het wel het Kloosterplein en omgeving. Waar van sommige straatjes, zoals Pasbaan en Beyerd, nog de naam of een paar bakstenen behouden zijn gebleven. Terwijl andere straten, mét een pand of honderd, voorgoed verdwenen zijn.
Pak er een luchtfoto bij van 1950, en op de vijfhoek, die ingeklemd ligt tussen de Vlaszak, Kloosterlaan, Pasbaan, Boschstraat en Kloosterplein ligt een dorpje. Midden in de stad.
Waar nu dat lelijke parkeerterrein ligt, lag een stel in de vergetelheid verdwenen steegjes, zoals Klein Mosterdveld en De Mosterdgang. Er waren meer straten en steegjes, maar de meeste Bredanaars veegden ze op één hoop onder de naam ‘Houten Tentjes’.
En het straatje Beyerd, nu niet meer dan een wand op elkaar gestapelde appartementen aan de achterkant van het MOTI.
Stamgasten van het aan de Boschstraat gevestigde Café De Beyerd weten wel dat hun favoriete drinkkot voortgekomen uit het in 1838 gestichte Café Jonkers. Dat lag tot 1958 een meter of vijftig meter verderop, net voorbij waar nu de glazen gevel van de museumshop staat.
Wat vrijwel niemand weet: ooit was er een ander café dat Beyerd heette. Of was de naam Beijerd?
De enige foto die ik van dat café heb kunnen vinden, heeft Hans Chabot op 6 juni 1956 voor Dagblad De Stem gemaakt. Op het uithangbord staat ‘Beyerd Bar’, maar op grote sierlijk emaillen letters op de gevel staat ‘De Beijerd Bar’.
Het pand ernaast staat er nog redelijk bij, maar de nummers 4, 6, 8 en 10 verkeerden zo te zien al in deplorabele staat.
Al die straatjes, steegjes, huizen, krotten, gingen in de tweede helft van de jaren ’50, of in de vroege jaren ’60 tegen de vlakte.
Net als de wat statiger rij hoge huizen mét tuin aan de Vlaszak, die nu mooi gepast hadden bij de door Maas Jacobs gepimpte voormalige sociale dienst.
Waarvoor eind jaren ’60 een rij in bouwstijl variërende panden van de kop van de Boschstraat tot aan de voormalige koffiebranderij aan het Kloosterplein moest wijken.
Daarmee was het Kloosterplein plus aanpalend dorp voorgoed verdwenen. Al heet het plein nog steeds zo, terwijl het die naam allang niet waard meer is.

Het is allemaal goed te zien op deze luchtfoto. Even op klikken voor een hoge resolutie.

In het midden zien we het Valkenberg met daarboven de KMA met Kasteel van Breda. Het gras linksonder het Chasséterrein met tegen de linkerrand van de foto de Kloosterkazerne, nu (nog) het Casino, met een glazen dak boven wat op deze foto de binnenplaats is. De lege driehoek er tegenover is het met kasseien bestrate Kloosterplein. In het wijkje daar schuin rechtsonder tegenaan zie we de Klein Mosterdveld en De Mosterdgang, de Pasbaan, en het straatje Beijerd. Of, zoals de Bredanaar 100 jaar geleden zei: ‘De Houten Tentjes’. Als moet dan destijds uitgesproken zijn als ‘Oute Tentjes’ 🙂 De Beijerd vormde de verbinding tussen Pasbaan en Vlaszak.
Verder in het midden de Grote Kerk met iets ten noorden daarvan de verdwenen Barbarakathedraal aan de Prinsenkade. Rechts van de Barbara de gasfabriek met gashouder en de fabrieken van de Etna en Kwatta, nog verder naar rechts ‘De Wittouck’, oftewel de suikerfabriek. Daaronder, midden tegen de rechterkant van de foto, het oude stationnetje van Breda. Rechtsonder staat de fontein aan de Sofiastraat, op de kop van de Korte Boschstraat, waar hij nu nog steeds staat.

Alle foto’s: Stadsarchief Breda, tag: ‘Kloosterplein’

Op Facebook: De Houten Tentjes