Ook deze serie portretten stond al heel lang op mijn nooit korter wordende Bredase bucket list. Iedere keer als ik een onderwerp af kan strepen zijn er inmiddels weer twee of drie, of meer ideeën aan toegevoegd. Soms reikt iemand me er een aan, vaak zijn het bijvangsten tijdens onderzoek naar andere verhalen, of iets wat ik toevallig tegenkom. Deze prachtige cartooneske portretten zijn door Herman Moerkerk begin 1942 in houtskool opgezet. De meesten zijn gedateerd op 28 februari, anderen op ‘1940-1945’. Bijna geportretteerden waren werknemers van de HKI, de Hollandse Kunstzijde Industrie. Van directeur Charles Stulemeijer en zijn schoonzoon… >> Lees verder . . . >>
De Stamtafel
Toen ik begin maart de gaande een nuttige winter in drie maanden negentien krakkemikkige barkrukken van De Beyerd gerestaureerd had, stak de grote lees- en stamtafel nogal vermoeid, kaal en versleten af bij de herboren krukken. ‘Die zouden we eigenlijk ook eens aan moeten pakken’ zei ik toen. ‘Graag, als je tijd hebt’, zei Orson. Die tafel gaat in ieder geval drie keer per jaar voor een week het café uit: met Carnaval, Jazz Festival en Belgische Bierweek. Maar ja, met carnaval waren we in Portugal en met de Jazz in Noord Spanje. Op de zaterdag voor de opening van… >> Lees verder . . . >>
De man met de hoed en de sigaar
Vorige week kwam Gerard Kamp even gezellig op de koffie om zijn nieuwe Coloriginals kalender voor 2025 af te geven. Ik kan me vaag herinneren dat ik hem begin dit jaar, na het verschijnen van die van 2024, met die twaalf foto’s van Jan de Jong, gevraagd heb of hij al wist wat hij met de volgende zou gaan doen. En dat ie dat nog niet wist, want druk met van alles. Wat in zijn geval betekent honderden, duizenden uren met zijn Wacom en zijn computer mega scans van glasnegatieven pixel voor pixel van grijs, wit en zwart tot kleur… >> Lees verder . . . >>
Lachappelle in Polen en Oekraïne
Een interessant en nieuw stukje geschiedenis van Lachappelle ontdekt, met dank aan Romek Pawluk uit Maniewicze in Oekraïne. Die stelde me een dit voorjaar een aantal vragen nadat hij via Google de twee verhalen gevonden had, die ik vier jaar geleden over de Bredase geschiedenis van de parketfabrikant geschreven heb. Zie: | Het perfecte parket van Lachappelle | en: | ‘Een Lachappelle herken je meteen‘ | Over de Antwerpse magnaat August Lachappelle, die fabrieken stichtte in Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en België, voordat de ondernemende industrieel in 1904 zijn parketfabriek in het het toenmalige Teteringen liet bouwen, net ten noorden van… >> Lees verder . . . >>
De Zonne Blomme
De Zonne Blomme en de Drijvende Drone. Of zoiets. Ik reed voor het eerst sinds weken door de Mauritsstraat, en dat was mooi. Van mij mogen ze de hele stad vol planten met die prachtige zonnige blommen. Ik stel me de middenberm van Claudius Prinsenlaan zo voor, vanaf de kruising met de Heerbaan tot de Wilhelminasingel. Moet lukken. Toen ik met de Dorus over de Mauritsbrug reed zag ik links iets raars drijven in de Mark, richting Valkenberg. Huh? Even omgereden via de Stationslaan, geparkeerd in de Emmastraat, en richting Willemsbrug gelopen. Daar kwam hij aangevaren. Ik dacht eerst dat… >> Lees verder . . . >>
De Molukse mega bruiloft
Een van deze twee foto’s is op de website van het Stadsarchief gekozen als uithangbord van de Buitententoonstelling ‘Welkom in Breda‘. De foto’s en bijbehorende podcasts vertellen het verhaal van de ontwikkeling van Breda als een gastvrije en diverse stad. Het is een lovende tekst, waarbij je jezelf als Bredanaar goed gaat voelen, maar er zijn wel wat kanttekeningen bij te plaatsen. Citaat: ‘Breda is al eeuwenlang een gastvrije stad. Ook de nieuwkomers in de afgelopen 60 jaar krijgen meestal een hartelijk welkom. Na de Tweede Wereldoorlog ervaren Poolse oud-strijders dat. In het decennium daarna krijgt de stad een Molukse… >> Lees verder . . . >>
Van Goorstraat 16
Vorige week stond er een lovende recensie in de krant over restaurant Saus. De verslaggevende proefpaap liet in zijn beschouwing tussen de gangen door de naam ‘Scarabee’ vallen. Ter herinnering aan de periode dat het bluescafé van Rob(b) Bouterse in dat pandje aan onze mooie (Thomas Ernst) Van Goorstraat 16 gevestigd was. Natuurlijk wonen er achter ieder huisnummer hier in de straat, net zoals achter alle oude voordeuren in alle dorpen en steden, waar dan ook, mét de huidige bewoners vele geesten en herinneringen. Stukjes historie die nog niet opgediept, verteld of opgeschreven is, en wie weet wat er aan… >> Lees verder . . . >>
Jacob Joling
De foto van De Dreef in Princenhage dook vorige week op, op de pagina juni, in de mooie coloriginals kalender van Gerard Kamp. Het is een van de glasnegatieven van Jan de Jong, gedateerd op 1932. Ik heb hem op Facebook weleens voorbij zien komen op de pagina’s Oud Breda en Oud Princenhage. Het kenteken van de geparkeerde auto rechts had ik nog niet gecheckt, maar nu wel, en natuurlijk duikt er dan een verhaal op – en daarna nog veel meer verhalen. We kunnen concluderen dat de Princenhaagse huisarts J.F.X. Joling (Jacobus, Jacob) waarschijnlijk thuis was toen Jan de… >> Lees verder . . . >>
Het VVV is dood, leve het VVV
Het door Hildegard Assies en haar consorten zorgvuldig uitgegumde en achteloos weggeflikkerde begrip ‘VVV’ jeukte al een tijdje in mijn knar. Niet zozeer door het gegeven dat ze die naam niet meer passend vonden. Dat kan, maar wat me irriteerde is de manier waarop. Het stinkend schijt aan alle Bredanaars die er iets anders van vinden, en de chronische allergie voor de Bredase historie. Volgens de marketing bende moest ‘Explore Breda Store’ worden, dus dat werd het. Nou is die naam in dit geval passend, want je moet om te beginnen een gelouterde ontdekkingsreiziger zijn om die op het Stadserf… >> Lees verder . . . >>
Truus en Frans
We fietsten gisteren samen door Boeimeer, toen we een schat van een oudere dame met een rollator tegenkwamen die ons aansprak. Ze was even de weg een beetje kwijt, we stonden wat over koetjes en kalfjes te praten en we hebben haar de juiste richting gewezen. Ze bedankte ons beleefd en uitgebreid, waarna we afscheid namen en ons weegs gingen. Ze noemde zelfs haar naam, mevrouw Zöllner, maar zei dat we haar voortaan Truus mochten noemen. Het zal mijn inmiddels ook enigszins gevorderde leeftijd zijn, maar pas thuis viel oorverdovend het kwartje: Ach, Truus, de weduwe van Frans de Ligt!… >> Lees verder . . . >>
Waiwaih Works, in platte zaken
Johan van Zundert, antiquair uit Breda en eigenaar van Waiwaih Works Antiquariaat, benaderde me nadat hij me via Google tegenkwam op zoek naar meer informatie over drie ansichtkaarten die hij ingekocht had. Het zijn portretten van de Bredase ‘Schoonheidskoningin’ Rie van der Rest, wier leven ik bijna twee jaar geleden op een rijtje gezet heb. Het bijzondere aan de drie kaarten is dat ze gesigneerd zijn door Rie, en verzonden aan ‘Mademoiselle Dekkers’, die in 1932 op Minister Nelissenstraat 32 woonde. Voorzien van een met de datum afgestempelde postzegel van anderhalve cent. Op de voorkanten staan drie verschillende portretten van… >> Lees verder . . . >>
De Krukke
Ziezo. Ik verklaar de winter voorbij: de Krukke van Café, Brouwerij en Restaurant De Beyerd zijn klaar. Insiders snappen waarom de afsluitende ‘n’ ontbreekt; eerbetoon aan huisband De Krukke, die met Carnaval al vijf decennia gaande de Grote Optocht vanaf de luifel de Boschstraat omver toetert. Op 3 december heb ik de eerste twee Krukke opgehaald, de laatste, nummer negentien, staat nu, drie maanden later, in zijn eentje te drogen onder het zwarte infrarood paneel in mijn woodshop. Na de eerste vier experimenten ontstond er wat logistiek en methodiek, waarna de routine er langzaam in kwam. Eerst de zittingen er… >> Lees verder . . . >>
De Kota Radja
Vandaag zag ik op een van de Bredase groepen op Facebook een foto van de Kota Radja op de Grote Markt. Die maakte bij een hoop mensen een hoop herinneringen los, allemaal warm. Aan de sfeer en het eten. Natuurlijk ben ik er ook wel eens geweest. Het was zo’n gezellige oer-Nederlandse Chinees, waar je een deukje pils kreeg als je een bestelling op kwam halen, vergezeld van de onvermijdelijke vraag, ‘of er sambal bij het eten moest’. Maar ik moest ook meteen aan wijlen Willem Merkx denken, onze burgemeester, van 1967 tot en met 1983. Wilhelmus Johannes Louis Joseph… >> Lees verder . . . >>
Jan de Jong
Begin december schreef ik een verhaal over de Ginnekenmarkt en de Raadhuisstraat, naar aanleiding van twee foto’s die Jan de Jong er in 1937 gemaakt heeft. Op de Facebook groep Oud Breda rouleren de schitterende glasnegatieven van Jan de Jong als profielfoto. Daardoor dacht ik lang, en kennelijk velen anderen met mij, dat Jan de Jong een Bredanaar was, of in ieder geval een fotograaf die in Breda gewoond heeft. Dat is dus helemaal niet zo, weet ik nu, met dank aan Gerard Kamp. Die heeft het leven van Jan de Jong, min of meer noodgedwongen, min of meer als… >> Lees verder . . . >>
Bert Slijk, Herman, en Marlene Dumas
(Longread, 4200 woorden) Dit is een verhaal wat ik al heel lang wilde maken. Dat het er tot nu niet van gekomen is, is door het essay van Michiel Morel: ‘De vrouwenliefhebber van Marlene Dumas‘. Hij schreef het levensverhaal van Bert Slijk in 2011 zo compleet op dat ik steeds schroomde om er ook nog een keer over te gaan schrijven. Dat ik er toch aan begonnen ben is omdat ik Bert, en met mij vele Bredanaars met een honkbal, carnavals of jazz verleden, op een andere manier dan Michiel gekend hebben. Michiel Morel (van 1946) was directeur van het… >> Lees verder . . . >>
Constant Kortmann op de Brugflat
De Gemeente Breda publiceerde vandaag op haar social media kanaal twee foto’s van de Brugflat aan de Dr. Struyckenlaan, toen en nu. Die stond al een tijd op mijn lijstje, dus meteen maar even uitgetikt. Mooie foto van Hans Chabot, hoog bezoek in Breda, op het dak van de Brugflat. Zoals te doen gebruikelijk bij Hans ontbreken de meeste namen, en andere relevante gegevens, maar we herkennen hier Constant Kortmann die richting Julianalaan en Van Sonsbeeckpark wijst. De datering in het Stadsarchief is ruim genomen, ‘1965-1975’, maar ik denk dat die niet klopt, net zo min als de beschrijving, waarin… >> Lees verder . . . >>
Xaveer Obbens
Zondag 9 juli 1978, Xaveer wordt binnengehaald nadat hij de winnende homerun tegen Twins geslagen heeft. Van links naar rechts, sommigen half zichtbaar, Martin de Vetter, Ronald Heyligers, Cees Ebbing, John van der Klift, Xaveer Obbens, Janhenk van Berkel, John Michielsen, Ossie Dalnoot, Ruud Dom en Elgin Juddan. Foto Johan van Gurp, Dagblad De Stem, Stadsarchief Breda. Xaveer Obbens (Katwijk aan Zee, 19 juli 1942 – Breda, 9 december 2023) Dit zijn onze herinneringen aan Xaveer, zoals door mij en Janhenk van Berkel eerder deze week verzameld. Gistermiddag zo ongeveer door Janhenk uitgesproken bij het bomvolle afscheid. Net zo druk als na… >> Lees verder . . . >>
Het vuurtorentje van Aldo Rossi
Bijna iedere dag rij ik wel een keer over de Academiesingel, en duiken er herinneringen op. De vroegste uit begin jaren zestig, op weg naar de benzinepomp van mijn achteroom Frits van de Mortel naast de spoorwegovergang op de hoek van de Belcrumweg en de Spoorstraat. En aan de verrekte vriendelijke orthopeed Corbey, die me in die tijd op Academiesingel 1 een paar steunzolen aanpaste. Vakwerk, want binnen twee jaar had ik geen platvoeten meer. Dat perceel waar de benzinepomp van oom Frits stond is nog steeds een merkwaardig stukje peperdure braakliggende grond, tussen Belcrumweg, spoor, Academiesingel en Spoorstraat. Er… >> Lees verder . . . >>
Raadhuisstraat en Ginnekenmarkt
Op Oud Breda wordt om de zoveel tijd de profielfoto vervangen. De laatste tijd wordt vaak voor een van de fenomenale glasnegatieven in de collectie van de Beeldbank van het Stadsarchief gekozen. De meest recente komen uit de destijds door Pierre van der Pol voor het Breda’s Museum aangekochte collectie van Jan de Jong. Ik weet nog helemaal niks van de man, maar ik ga het eens uitzoeken. Het is geen grote collectie, maar de 269 afdrukken zijn geweldig, qua compositie, scherpte, licht, heerlijk! Ze zijn lekker hoog ingescand met een Hasselblad H3DII-39, resulterend in geweldige lappen, van altijd over… >> Lees verder . . . >>
Rijtuigmaker Van Son
Ik ben niet de enige die vorige week verrast opkeek, toen ik in de regen door de Boschstraat reed, en naast De Beyerd boven de pui van de buren de tekst ‘A.A. van Son, Rijtuigmaker’ zag staan. Hans Simons wees me er ook al op, en Marcello van Londen had hem ook gezien. Hoppakee, daar gaan we weer de archieven in. In het archief in mijn bovenkamer doken als eigenaren en uitbaters van het pand alleen maar de laatste twee op, maar natuurlijk zijn er tientallen meer geweest. Voordat de Dames Pellens het pand betrokken, zat er een paar decennia… >> Lees verder . . . >>