Ik heb ongetwijfeld een aantal deugden. Terwijl ik het aan hen die denken mij te kennen, overlaat om zichzelf een oordeel aan te matigen, weet ik zeker dat geduld er niet bij hoort. Nou schijnt dat, net als wijsheid, met de jaren te komen, dus als je maar lang genoeg wacht, komt geduld vanzelf. Ik kan daarover meepraten, want, al heb er misschien lang over gedaan, ik heb tot tien leren tellen. Mede dankzij mijn computers in het algemeen en e-mail in het bijzonder.
E-mail, een zegen voor de mensheid, heeft bijna alleen maar voordelen. Te veel om op te noemen, dus dat ga ik hier niet nog eens doen. Enkele nadelen zijn er ook. Er zitten een paar lelijke adders onder het gras, waar u voor uit moet kijken.
De eerste daarvan is het te snel beantwoorden van een elektronisch briefje dat uw toorn of irritatie heeft opgewekt. Dát heb ik met schade en schande moeten leren, en ook daardoor heb ik uiteindelijk tot tien leren tellen. Het is namelijk verleidelijk om, met een rode kop van kwaadheid, op de reply-button te drukken, de afzender van katoen te geven en, nog steeds gloeiend van woede, daarna op de send-button te clicken. Zo! Dat lucht op! Denk je, maar als je je opluchting een uur of een dag later nog eens in de send-directory naleest, word je opnieuw rood. Maar dan van schaamte.
Ik heb dus niet alleen tot tien leren tellen, ik heb zelfs een vlaggetje ‘even geduld’ aangewend in mijn mail-programma. Waarachter de e-mails die mijns inziens om een gepeperde reprimande vragen, minstens 24 uur af mogen koelen. Als dat gebeurd is, gaan ze soms, voor de tweede keer kwaad, alsnog de deur uit met eraan toegevoegd wat me vierentwintig uur eerder al in de eerste opwelling te binnen schoot, maar dat is uitzondering. Bij het herlezen van een aantal haal ik mijn schouders op en gaan ze de prullenmand in, niet de moeite waard van het beantwoorden.
Boven de rest zet ik ‘Geachte’ of ‘Beste’, al naar gelang mijn uitgestelde stemming, en ‘vriendelijke groeten’ kunnen er altijd wel af, soms uit beleefdheid, maar meestal gemeend.
Dat was les één, niet meteen antwoorden, gewoon een dag wachten. Aan deze goede raad heeft u overigens ook iets als geen internet heeft, want het is af en toe ook héél verstandig om de hoorn van de telefoon op de haak te laten liggen.
Les twee. Een e-mail gaat nóóit verloren en u weet niet wat de ontvanger ermee gaat doen. Er is altijd wel een harde schijf waar iets wat u liever nooit geschreven zou hebben, op rond blijft slingeren. Terwijl de ontvanger het de hele wereld rond kan sturen, en u kunt daar niets aan doen.
Les drie. Ironie en e-mail gaan slecht samen. Ik heb te vaak meegemaakt dat iets, door mij bedoeld als een onschuldig geintje, een tot op het bot beledigde ontvanger tot resultaat had, die er voorgoed van overtuigd was dat ik een cynisch, zwartgallig mens ben. Hoe komen ze erbij?
Les vier. Kijk uit met de knoppen! Ik weet niet welk e-mail-programma u gebruikt, maar in Netscape Messenger zitten de essentiële buttons levensgevaarlijk dicht naast elkaar: achtereenvolgens ‘get messages’, ‘new message’, ‘reply’ (en als u daarop clickt, staan de ontvanger en ‘alle ontvangers van het oorspronkelijke bericht minder dan een millimeter onder elkaar) en ‘forward’. Een millimeter meer of minder betekent niet meteen het verschil tussen dood en leven, maar de verkeerde button kan verrekte vervelende gevolgen hebben. Net als een regeltje te hoog of te laag clicken in het adressenboek als u een pikant berichtje gemaakt heb dat vervolgens naar uw directeur in plaats van naar uw geliefde gaat. Ai!
Op CNet, een van de betere informatiediensten op en over internet, stond de afgelopen week een pracht van een serie voorbeelden wat er allemaal mis is gegaan met e-mail. Lees en huiver, was zo ongeveer de inleiding van de bijlage onder de welluidende titel ‘The E-mail Hall of Shame’. Gehuiverd heb ik maar af en toe, maar gelachen des te meer, en sommige dingen waren herkenbaar. Heel herkenbaar, maar met die persoonlijke blunders ga ik niet nóg eens uitpakken.
Wat dacht u van die medewerkster die aan een collega iets typt over ‘die achterlijke klootzak’. Dat over een goede klant die haar inziens loopt te zaniken over iets, waarna ze vervolgens op de ‘reply’ drukt in plaats van op de ‘forward’. Ai, ai!
Als zoiets niet fout gaat met uw eigen knoppen, dan kan iemand anders met uw geforwarde e-mail altijd nog een verhouding lelijk naar de knoppen helpen. Dat gaat als volgt, en helaas, wat dat betreft schrijf ik uit ervaring. U krijgt een e-mailtje waarin iets staat dat u in gepaste boosheid dan wel grote hilariteit doet belanden en u heeft behoefte dat scala van emoties te delen met een goede vriend.
U drukt dus op de forward-button, waardoor de oorspronkelijke tekst in het nieuwe mailtje komt te staan. Daar voegt u een passend commentaar aan toe, bijvoorbeeld over het overgewicht, het lachwekkende uiterlijk en het lelijke karakter van de afzender van het eerste bericht. Een clickje en het verhaal plus commentaar zijn onderweg, waarna uw vriend even later ook al in lach of kwaaheid uitbarst.
Misschien niet netjes, maar wel menselijk, begrijpelijk, en als het daar allemaal bij blijft, is er niets aan de hand. U bent kwijt waar u van af wilde, maar nou lepelt uw vriend over dat bericht plus dat commentaar van u nog een paar lepels lol en vergif en drukt weer op de reply om u weer mee te laten genieten.
Alleen, die knoppen zitten zo dicht bij elkaar, als hij überhaupt al weet wat ze betekenen. Of het nou opzet is (heb ik ook wel eens gedaan), slordigheid of onwetendheid, doet er niet toe. Hoe dan ook, hij clickt op ‘reply to sender and all recipients’, en de rapen zijn gaar. Dat uzelf dat oorspronkelijk bericht nog eens retour krijgt, met uw eigen eerste commentaar en dat van uw maat eraan toegevoegd, dat geeft niets. Maar met de afzender van het kattebelletje waar alles mee begonnen is, komt het niet gauw meer goed. Ai, ai, ai!
Met solliciteren via e-mail – en in het bijzonder de replies die daarop binnenkomen – moet je ook uitkijken. Voor je het weet, heb je die nieuwe baan nog niet, maar je oude ook niet meer. Damn!
Als het echt helemaal fout dreigt te gaan, maar u hebt net op tijd in de gaten wat u aan het aanrichten bent, maar het mail-programma reageert niet meer op escape of cancel-buttons, dan is er altijd nog één laatste ultieme redding: als de wiedeweerga op de reset-button drukken of keihard de voeding van de computer uitschakelen.
Doet u dat onder Linux, dan kunt u daarna minstens een halve dag reserveren om uw file-system te proberen te repareren, en ook Windows 95 en 98 starten daarna niet lekker op. Meestal blijkt de schade mee te vallen. Het systeem begint met de hard-disk te scannen omdat het niet op normale wijze afgesloten is, en daarna gaat alles meestal zijn gangetje weer.
Kijk vervolgens nóg een keer goed uit met uw mail-programma. Sommige applicaties beginnen met het automatisch verwerken van berichten die in een eerdere sessie niet goed afgerond zijn. Is dat niet het geval, sla dan een kruis en kijk in de bak ‘sent’. Met een beetje mazzel is het kwaad net niet geschied. Zit-ie wél in de bak ‘verzonden’, dan wil dat nog niet zeggen dat-ie ook écht weg is. Dat wordt dus drie dagen duimen draaien en bidden dat dat ding óf niet weg is, óf onderweg ergens opgelost is in cyberspace.
Al met al is kwaad beter te voorkomen dan te genezen. Ergo: knip deze bijdrage uit, (of print hem vanaf de website), hang hem boven uw pc en maak er een goede gewoonte van om hem als checklist te gebruiken voordat u op een knop drukt. Het kan even duren, maar er komt een moment waarna u me eeuwig dankbaar zal zijn. Desnoods plakt u alleen de kop op de bovenrand van uw monitor: ‘E-mail klaar? Eerst langzaam tot tien tellen…’.
P.s. Oh ja, zet nooit de computer aan als u diep in de nacht van kroeg of verjaardagsfeestje komt. U gelooft de volgende morgen zelf niet wat u geschreven heeft.