Gordon Moore

Allemaal lekker aan het pielen met de nagelnieuwe pc die u in het kader van een pc-privé-project heeft aangeschaft? Bliksemsnel, nietwaar, die Pentium II van 300 of 400 megaherz? Daar kunt u minstens vijf jaar mee vooruit, denkt u?
Dacht u dat echt? Sla dan het restant van deze alinea maar even over, want het is niet mijn bedoeling om uw goede humeur te verpesten. Ik kan het ook niet helpen, maar op de omslag van het december-nummer van Personal Computer Magazine (PCM) staat het toch echt in de vetste letters: ‘Sneller dan de Pentium II: 4 computers met de Xeon processor’.
Ach, stop het tandenknarsen en troost u met de gedachte dat ik alles thuis zelf nog maar met een Pentium 166 doe, die me opperbest bevalt. Mijn tijd komt nog wel, al was het maar omdat die Xeon-servers net buiten mijn begroting vallen. De goedkoopste van het geteste kwartet is een mille of vijftig, de duurste een ton. Achtennegentigduizend gulden moet die Siemens-doos kaal kosten, en ook al weet ik dat zo’n ding een kwestie van overkill zou zijn in mijn huiskamer, zou ik geen ‘nee’ zeggen als ze me er gratis eentje aanboden.

Overigens zou het me niet verbazen als er in de lente van 2000, of eerder nog, pc’s met zo’n Xeon-chip in de winkel staan, en dat die ook maar een mille of zes kosten. De lente van 2000, dat is over anderhalf jaar en dan worden al al die splinternieuwe Pentium II’s ingeruild en gedumpt.

Kent u de Wet van Moore? Ik wel, zo ongeveer, dacht ik. Iets van: computers zullen ieder jaar in kracht verdubbelen. Maar wat is de wet van Moore precies naar de letter? Voor dat soort dingen, want dat internet wordt zo ongeveer iedere dag dubbel zo gemakkelijk, grijp ik tegenwoordig naar AltaVista.

AltaVista was ooit een ordinaire zoekmachine, maar inmiddels is het digitale wonderkind van Digital uitgegroeid tot een alleswetend orakel. Dat je letterlijk vragen kunt stellen zoals: ‘what is the capitol of Vermont?’. Het antwoord: Montpelier, met slechts 8042 inwoners de kleinste hoofdstad van alle Verenigde Staten. Onthouden, voor Trivial Pursuit! Of voor die mensen die je wel eens af hoort geven op die stomme Amerikanen, die immers denken dat Denemarken de hoofdstad van Nederland is. Als je zulke landgenoten vraagt hoeveel staten van de US of A ze zelf op kunnen dreunen, mét alle hoofdsteden, dan gaat zo’n gesprek van stomme Nederlanders gauw ergens anders over.

AltaVista maakt je leven zo gemakkelijk dat het maar een seconde duurt voor je precies weet wat de Wet van Moore precies inhoudt als je vraagt ‘what is Moores Law’ Antwoord: uitspraak van Gordon Moore, voorzitter van de Raad van Bestuur van Intel, en hij heeft hem al in 1960 (!) gedaan: ‘transistor density on a single chip will double every eighteen months’. Oftewel: ‘het aantal transistors op een chip zal iedere achttien maanden verdubbeld worden’. Waarna keurig uitgelegd wordt dat ‘transistor density’ zo nauw samenhangt met de prestatie van de processor dat de Wet van Moore eigenlijk ook klopt als je beweert dat de kracht van computers iedere achttien maanden verdubbeld zal worden.

Ik denk dat je Moores Law op veel meer terreinen los kan laten, mede dankzij de dingen die die krachtiger chips en computers in ons leven veranderd hebben. Digibeten die pc-privé-projecten onder het slaan van een kruis aan zich voorbij hebben laten gaan, denken alleen maar dat ze niets te schaften hebben met techniek. Ze willen niet weten wat er aan computer-technologie in alledaagse dingen zit. Niet alleen in de GSM en de radarverklikker maar ook in de magnetron, de videorecorder, de televisie, het horloge en honderden andere huishoudelijke apparaten. Wat daar allemaal mee gaat gebeuren op zaterdag 1 januari 2000 weet nu nog niemand, maar er is dus een kans dat pas op die datum het merendeel van de bevolking ondervindt dat er meer techniek aan te pas komt dan men tot dan verondersteld heeft.

Dat zal dan ook wel weer snel goed komen, neem ik aan. We krijgen alles wel weer aan de gang. Zou ik intussen ook aan mogen nemen dat de Wet van Moore ook geldt voor de mate waarin (computer)techniek een bepalende rol speelt in ons dagelijks doen en laten?

Als dat zo is dan gaat dat in het dagelijks leven wellicht geruislozer dan in gebieden waar techniek het belangrijkste onderdeel van een bepaald proces is. Op de eerste plaats natuurlijk productieprocessen, en daar kunnen we op de krant over meepraten. Ben je net een bepaald toetsenbord gewend, komt er weer een breedlachende IT’er met zo’n steekkarretje aan en kun je weer opnieuw beginnen.

Maar niet alleen in productie is techniek god geworden. In het Amerikaans high-tech-cult-magazine Wired staan vaak verhalen die mij verrassen. Meestal over iets wat met computers te maken heeft, soms over iets totaal anders. In het novembernummer staat een pracht van een reportage over ‘The Congress of Correction’ in Detroit. Typisch Wired, om daar een verslaggever naar toe te sturen: een beurs annex congres met allerlei apparaten, technieken, computers, kleding en wat dies meer zij, waar directies van gevangenissen hun voordeel mee kunnen doen. Voornaamste doel: de ‘inmates’ én binnen én onder de duim houden. Dat een deel van die technieken en apparaten zijn weg zal vinden naar de particulier die ze voor het tegenovergestelde aan zal wenden – tuig buiten de deur houden – lijkt mij vanzelfsprekend.

Zo zullen, volgens dat verhaal onder de titel Hardware for Hard Time op termijn alle stalen hekken en poorten, kippengaas en prikkeldraad rondom Amerikaanse gevangenissen verdwijnen. Dat worden allemaal mooie groene gordijnen, geweven van Kevlar, met daar doorheen wat glasvezelkabeltjes. Kevlar is onverwoestbaar. Het roest niet, het brandt niet, het rot niet, het scheurt niet. Je kan er niet doorheen want je krijgt het niet kapot. Je kan er niet overheen, want het zakt weg als je erop probeert te klimmen, terwijl alle toeters en bellen afgaan als je iets te stevig aanraakt, dankzij de ingebouwde signaleringen. Het staat mooi in het landschap ook, het kan in alle kleuren geleverd worden, en het kan zelfs onder water toegepast worden.

Tientallen mooie technieken en apparaten komen in het artikel aan bod, eentje wil ik hier niet onbesproken laten. Een mini-computer annex kort-golf-radio, ingegoten in plastic, die aan pols of enkel vastgemaakt wordt.

Ik weet ook wel dat die dingen al bestonden en in sommige landen toegepast worden om huisarrest af te dwingen.

Maar, mede dankzij de Wet van Moore, ook die dingen worden met de dag verbeterd. Ze werken nu met een nauwkeurigheid van een meter. In de overvolle Amerikaanse gevangenissen waar het letterlijk van levensbelang is om groepen of individuele gevangenen uit elkaar te houden, bieden die dingen ongekende mogelijkheden. Zodra iemand in de buurt komt van iets waar hij niet mag komen, treedt er een alarmprocedure in werking, al dan niet gekoppeld aan interessante sancties ‘in the sport’. Want ongetwijfeld is er al geëxperimenteerd met apparaatjes die in zo’n geval iets onaangenaams afgeven voor de drager. Hoeft niet meteen een pijnlijke stroomstoot te zijn, het kan ook een oorverdovend kabaal zijn, of iets chemisch. De computer als stinkdier. Laten we hopen dat die apparaatjes, als ze al gebruikt worden in gevangenissen, millenniumproof zijn.

Wie op 1 januari 2000 door een wijd Amerikaans landschap toert, kan misschien beter geen lifters meenemen. Zeker niet als ze een opvallend groot horloge dragen…