Hoe een fietstocht op zondagmorgen door het grensgebied tussen Baarle-Nassau en Hoogstraten dankzij het world wide web een vervolg krijgt in een drukke correspondentie met hoogbejaarde Amerikaanse oorlogsveteranen, overlevenden van de crash van Baggy Maggy.
Link: English translation
In de berm van een binnenweggetje tussen Castelré en Hoogstraten staat een monument. Vorig wielerseizoen bleek ik mijn camera vergeten te hebben toen ik in een ander Belgisch weiland zag hoe een mannelijk mini-pony-hengstje, in kennelijke staat van hevige opwinding, tevergeefse pogingen ondernam om een knots van een werkpaard te bestijgen. Dat ik daarmee destijds een nominatie in de categorie ‘humor’ van de strijd om de Zilveren Camera ben misgelopen is de reden dat de Digital Ixus nu als nummer één op de checklist van iedere fietstocht staat, nog voor de reservetubes en het fietspompje.
Maar een foto gemaakt van dat intrigerende monumentje, brandschoon, goed onderhouden, verse bos bloemen. Met een bronzen plaquette, die me om twee redenen nieuwsgierig maakte. Weliswaar verloopt de grenslijn aldaar grillig, maar met de kerktoren van Hoogstraten, drie of vier kilometer verderop in het zicht, was ik er bijna zeker van in België te zijn.
Desondanks is het monumentje geplaatst door de Nederlandse ANWB. Verder roept de tekst op de plaquette nogal wat vragen op. Te lezen is dat op maandag 18 september 1944 om 17:00 uur de 24-jarige Amerikaan William Kirlin, afkomstig uit Shillington, Penssylvania, hier gesneuveld is. Kirlin de radio-operator van de Baggy Maggy, een Boeing B24 bommenwerper, waarvan relevante gegevens verstrekt worden; serienummer 42-100416, 409e squadron, 93e bombing group, 8e airforce, 2e air division.
Nou is Baggy Maggy niet de enige bommenwerper die in de Tweede Wereldoorlog op Belgisch of Nederlands grondgebied is neergestort, en zijn er veel meer monumenten op plaatsen waar Lancasters en Liberators, B17’s en B24’s, al dan niet met een lading bommen, de grond ingedoken zijn.
Over het lot van Baggy Maggy geeft de tekst op het monument echter geen uitsluitsel. Is William Kirlin uit de hoog over Belgisch Brabant vliegende B24 gevallen? Of er met een parachute uit gesprongen en vervolgens gesneuveld? Op naar Google. De term B24 is goed voor een scala aan websites die iets met de bommenwerper van Boeing te maken hebben. Websites van liefhebbers van historische vliegtuigen, maar ook uitwisselingsplatforms van veteranen die in de Tweede Wereldoorlog met de Liberator gevlogen hebben. Ook Baggy Maggy als zoekterm levert links op naar B24 sites, al is er, gezien vraag en aanbod op E-bay in de sectie antieke koekblikken, ooit een industri?le koekebakker geweest die zijn producten als Baggy Maggy verkocht.
Alle Amerikaanse bommenwerpers hadden (en hebben) een bijnaam, dus wellicht heeft de crew zijn B24 met gevoel voor humor de naam van een vliegend koekblik gegeven. Goed, op verschillende websites maar eens vragen gedeponeerd, vergezeld van het vertaald opschrift, en foto’s van het monument. Binnen een dag kwam de eerste reactie, waarna ik in een leuke briefwisseling ben geraakt met de overlevenden van de Baggy Maggy, waaronder de co-pilot en de werktuigkundige. ‘Wat een ontroerend monument’, schrijft Vic Walzel uit Reading, Penssylvania. ‘Mijn vader vloog ook in een B24. Zijn navigator, die op 28 juli 1944 sneuvelde, kwam ook uit Shillington. Hij was van dezelfde leeftijd en moet William Kirlin gekend hebben.’
De volgende dag meer mailtjes, met het verhaal over de laatste dag aan boord van Baggy Maggy, bijna zestig jaar geleden. Tot dan een geluksengel voor de bemanning. Er waren er niet zoveel die meer dan dertig maal heelhuids terugkeerden naar hun Engelse basis, maar een dag na aanvang van operatie Market Garden was het geluk van Maggy op.
‘Dear Mister Krijnen’, schrijft Donald Dukeman, ‘Bedankt voor de foto’s. Ik was de boordwerktuigkundige op die dag. We vlogen heel laag, ongeveer honderd meter, omdat we paratroepen moesten bevoorraden die op weg naar Arnhem waren, toen we door mitrailleurvuur getroffen werden. Piloot Larry Hewin en co-pilot Richard Scott raakten beiden gewond en omdat Maggy nog maar amper bestuurbaar was, besloten ze een noodlanding te maken. Het was een redelijk normale landing, maar Bill had de pech dat de bovenste geschutkoepel afbrak en dat hij die op zijn kop kreeg. Er was snel een dokter uit het dorp bij, maar toen was hij al overleden. Verder hadden we over geluk weer niet te klagen; de overige negen man konden het wrak lopend verlaten. We werden door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt, maar een paar maanden later konden we naar huis terugkeren.’
Donald Dukeman, inmiddels 84, schrijft een dag later nog een keer; hij is in 1994 met twee andere bemanningsleden bij het monument geweest, op de 50e verjaardag van de crash. ‘Bill is op die plaats begraven, maar na de oorlog is hij opgegraven en naar de oorlogsbegraafplaats in Margraten gebracht’.
Verder is Donald Dukeman, net als de andere veteranen die de foto’s hebben gezien, verheugd over het feit dat het monumentje er nog zo mooi bij staat. ‘Ik zou best nog een keer terug willen, maar helaas laten leeftijd en gezondheid dat niet meer toe.’
Op mijn laatste vraag weet niemand in de Verenigde Staten het antwoord: waar Baggy Maggy gebleven is? Gesloopt, weer opgestegen met een Duitse piloot, in brand gestoken? Weet iemand in Castelré of Hoogstraten het antwoord?