Een met de pokken besmet jong meisje uit Bangladesh (1973). In december 1977 werd het land ‘pokkenvrij’ verklaard door een commissie van de wereldgezondheidsorganisatie. Foto: CDC/James Hicks
Niets nieuws, van alle tijden; angst voor vaccinaties. Althans, bij sommige bevolkingsgroepen en wat betreft sommige inentingen. Ook hier niet zoveel veel nieuws onder de zon, blijkt na een zoektocht op dat dekselse handige internet. Het world wide web, dat een perfecte katalysator van nonsens is, waar iedereen argumenten en bewijzen kan vinden voor alle zin of onzin.
Angst voor vaccinaties, kabaal over vaccins, het blijkt niet alleen van overal, maar tevens van alle tijden.
Vroeger waren er voor hen die door de heersende media genegeerd werden de stencilmachine en de zeepkist. Anno 2009 heeft iedereen die een toetsenbord kan bedienen en ergens online kan zijn eigen zeepkist en stencilmachine op een wereldwijd podium. Met allerlei voordelen, maar ook veel nadelen.
Een geschiedenislesje: in de achttiende eeuw gingen er in Europa alleen al 400.000 mensen per jaar dood aan de pokken, waaronder vijf koningen. Van wie besmet werd overleed tussen de 20 en de 60 procent, van de besmette kinderen ging 80 procent dood. Een van de bijverschijnselen: het virus veroorzaakte 30 procent van de blindheid op aarde.
Zelfs begin jaren vijftig kwamen er volgens de statistieken van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) nog ongeveer vijftig miljoen gevallen van pokken per jaar voor. Volgens een ruwe schatting zijn alleen al in de twintigste eeuw tussen de 300 en de 500 miljoen mensen aan de ‘smallpox’ bezweken.
In 1967 werden nog 15 miljoen mensen door het variola virus met de pokken besmet, en overleden er dat jaar twee miljoen mensen aan.
Tot zover het slechte nieuws over de pokken. Het goede nieuws: het variola virus is tot op heden het enige besmettelijk virus dat helemaal uitgeroeid is. Dankzij een succesvolle preventieve vaccinatie campagne die in de negentiende eeuw begon, en in december 1979 werd afgesloten.
Net op tijd; het internet was al geboren, maar de publieke providers begonnen vanaf 1980 klantjes te winnen. Tot die tijd was het internet wat het volgens sommige professoren beter had kunnen blijven: een fantastisch medium voor wetenschappers en universiteiten. Al stonden er ook militairen aan de wieg van het net. Met andere belangen en doelen dan de wetenschap, maar ook maar al te vaak in elkaars dienst.
Voor de hand liggende vraag: zouden de pokken uitgestorven zijn als het internet een paar decennia eerder ontwikkeld was?
Als hetzelfde percentage mensen dat nu de griepspuit weigert, opgehitst en bang gemaakt op dat mooie moderne massa medium, het vaccin tegen het variola virus geweigerd zou hebben?
Zolang er gevaccineerd wordt, van de pokken en de mazelen tot en met varkens-, vogel- en Mexicaanse griep en baarmoederhalskanker, waren er mensen die vaccins weigerden. Vanwege religieuze overtuiging, dan wel afgeschrikt door onzin. Ook honderd jaar geleden werden er ‘indianenverhalen’, en ‘baarlijke nonsens’ over vaccins en vaccinatiecampagnes verspreid. Voorgaande aanhalingstekens staan er omdat minister Ab Klink afgelopen week deze woorden hanteerde. Waarmee hij zich nog netjes uitdrukte. Wie beweert dat regeringen in de virussen nano-technologie verwerkt teneinde onderdanen onder de duim te houden, is van de pot gerukt.
Het gevaar voor ons allen schuilt echter niet in dat soort figuren, maar in de meer gematigde weigeraars. Goedbedoelende mensen, die bang gemaakt zijn voor kwik en bijverschijnselen. Immers: iedere ouder die zijn kind niet in laat enten verhoogt niet alleen het risico van zichzelf en zijn kinderen, maar van iedereen.
Het voornaamste verschil met vroeger: de beschikbaarheid en de snelheid van internet, waar iedere scheet binnen tien minuten vijf keer de wereld rond vliegt. Ab Klink wil die hedendaagse wedergeboorten van middeleeuwse kwakzalvers via moderne media gaan bestrijden.
Het zal tijd worden. Wie vandaag op internet gaat zoeken op de woorden nonsens en vaccins komt precies dát te veel en te vaak tegen: baarlijke onzin over vaccins. Tot overmaat van ramp op sites die er professioneel en betrouwbaar uitzien.
Het is niet zo moeilijk om te voorspellen dat Klink er niet in gaat slagen om alle onzin van internet te stoppen, laat staan te verwijderen. Voor hem, voor ons allen, is het te hopen dat de ontwerpers en de bouwers van zijn websites erin slagen om hoge hits in de resultaten van de zoekmachines te realiseren.
Intussen de hoop maar gevestigd op gezond verstand. Zoals dat van Europarlementariër Hans van Baalen. Toen die deze week gevraagd werd of zijn hoogbejaarde vader zich in zou laten enten. “Maar natuurlijk. Als we iets hebben, dan gaan we naar de dokter, en dan doen we wat de dokter zegt”.
Dat zou iedereen moeten doen.