Vestzaktheater De Trapkes begin december 1981, vlak voor de sloop. Foto Johan van Gurp, Dagblad De Stem, Stadsarchief Breda.

Deze stond al heel lang op de alsmaar groeiende bucket list van onderwerpen uit het Stadsarchief Breda, het Nationaal Archief, verschillende Krantenbanken en Delpher, dingen die ik wil laten zien en waarover ik iets wil schrijven. Maar ja, het zijn er nu al een paar honderd, en iedere dag is veel te kort, dus die lijst zal eerder groeien dan krimpen. Anyway, dit is een van de drie films die Jac Verheul eind jaren zestig als student film en fotografie aan Sint Joost geproduceerd heeft. Volgens de beschrijving in het Stadsarchief: ‘Filmische reportage van een smartlappenavond in het Vestzaktheater de Trapkes in Breda. Betreft een werkkopie, of montagekopie, zonder titel en aftiteling van een door Jac Verheul gemaakte film in het kader van zijn opleiding op de kunstacademie Sint Joost, eind jaren ’60’.Het is maar net iets meer dan 18 minuten, en ik herken er een aantal mensen op. Vincent van Oosterhout bijvoorbeeld, destijds uitgever van het vrijgevochten blad Oelaat, staat op een gegeven moment links achter tegen de muur, en Cees Loomans zit op de grond met zijn toenmalige vrouw José, de moeder van Jasper. Verder zie ik Witold Komar, halverwege de jaren ’60 ‘de jongen met het langste haar van Nederland’. Zijn mooie manen hingen over zijn broekriem, hetgeen toen opzien baarde.Wat me intrigeerde was het optredende Eindhovense gezelschap. Daar ging ik van uit door de het accent van de spreekstalmeester, én door aanwezigheid van een piepjonge saxofonist Bertus Borgers. Die had ik twee jaar eerder persoonlijk leren kennen, toen we anderhalf jaar in Helmond woonde, en ik als 16-jarige vaak in Eindhoven de hort op ging. Bertus was toen nog gezegend met een riante koperen krullenkop, en speelde sax bij Dirty Underwear, met wijken Hans Sanders, later van Bots. Bertus is vier decennia de vaste toeteraar bij de Golden Earring, en sinds 1999 directeur van de Fontys Rockacademie in Tilburg. Jac Verheul is na Sint Joost naar Hilversum vertrokken, waar hij een mooie carrière opgebouwd heeft als editor van films en documentaires. Beiden maar eens gemaild, met de vraag of ze nog iets weten van die gedenkwaardige avond. Het optreden is vooral een hoop meligheid, maar dat was zo te zien precies de bedoeling.De antwoorden van Jac en Bertus arriveerden, en leuk. Zo blijkt dat het niet een avond was, maar twee, omdat Jac de eerste avond maar één camera had, en dus geen andere hoeken kon kiezen. Daarom werden alle bezoekers, voor zover mogelijk, benaderd om nog een keer terug te komen, liefst in dezelfde kleding. De band was er die tweede avond niet.Het wordt een lang verhaal zo, maar ik ga de reacties van Jac en Bertus hier integraal meenemen, kijk maar tot hoever het u kan boeien.Jac Verheul: ‘Wist je dat ik tijdens mijn Sint Joosttijd tweemaal als vervanger voor Hans Chabot voor De Stem heb gewerkt? Wel een leuke anekdote. Als het goed heb was het in de zomervakantie tussen het 1e en 2e jaar, dus in 1965, dat ik een vakantiebaantje had aangenomen bij De Stem, om met nog een aantal werkstudenten en flinke factuurachterstand in te halen. Facturen tikken dus. De chef was, als ik me niet vergis, de Ton Kragten. Maar goed, voor typen heb je een typemachine nodig en op een dag waren die er niet genoeg. ‘Loop maar even naar de redactie’, zei Kragten, ‘daar is ‘s ochtends toch niemand’. Ik dus op pad en trof daar dus voldoende typemachines aan. Maar ik zag er ook een klein briefje opgeprikt met de vraag naar een tijdelijke fotograaf in verband met ziekte of beenbreuk, dat weet ik niet meer ze precies, van Hans Chabot. Ik terug naar de administratie en vertelde van het briefje aan mijn chef daar. ‘Bel straks maar even naar de redactie en wie weet’, zei Kragten. ‘s Middags moest ik al meteen aan de slag! Overigens liep het allemaal een beetje uit de hand en was ik meer op pad dan op de administratie. Voor Kragten reden om een nieuwe afspraak te maken dat mijn uren buiten de administratie afgetrokken werden van mijn fotowerk. Ik vond het allang prima! Ruim een jaar later ben ik weer een tijdje ingevallen voor Hans Chabot. Toen moest ik het fotowerk zien te combineren met Sint Joost, wat allemaal prima ging.Ik heb in die periode veel vrienden bij de redactie gemaakt. Met de toenmalige chef stadsredactie, Gerard van Herpen, Frans van Mourik, en Frans de Ligt kan ik me ook nog herinneren.Terug naar de Trapkes. Daar heb ik heel wat uurtjes doorgebracht. De reportage van de smartlappenavond in 1969 was niet mijn eindexamenfilm, maar ‘gewoon’ een film tussendoor. Eerder dat jaar had St. Joost een Arri-BL aangeschaft (16 mm filmcamera) en een heuse draagbare Nagra bandrecorder. Eindelijk konden we de straat op met filmapparatuur!Van de namen die je in je eerste mail noemde, ken ik alleen Vincent van Oosterhout, medeleerling op Sint Joost en maker van Oelaat. Bertus Borgers (foutief Bertus Borghouts in mijn film) was inderdaad de saxofonist die avond. De afwerking van de film heeft me overigens nog heel veel moeite gekost doordat ik nauwelijks tussenshots had. De inmiddels afgestudeerde en vorig jaar overleden Jaap Werschkull (1939-2018, zoon de van de fotograaf Heinrich Werschkull (1897-1987) zou me helpen voor het draaien van voldoende tussenshots, met een Bolex Paillard 16 mm camera. Nou, dat bleken shotjes te zijn van soms nauwelijks één seconde. Volstrekt onbruikbaar. Ik ben maar met de montage begonnen en overal waar ik een tussenshot nodig had, voorlopig zwartfilm gemonteerd. Vervolgens een heel precies draaiboek gemaakt wat voor shots ik allemaal nog nodig had: kijkshots, lachende mensen, klappende mensen, enzovoort. Vervolgens met Ruud Bakx van de Trapkes een nieuwe draaiavond afgesproken om die tussenshots te gaan draaien. Oproepen gedaan aan de bezoekers van toen om ruim een maand later weer aanwezig te zijn, bij voorkeur in dezelfde kleding. We hadden een projector opgesteld om de film te tonen en het publiek kon dan zo levensecht mogelijk reageren. En uiteraard moesten we ook het licht weer zo opstellen als bij de oorspronkelijke opname tijdens het optreden van de band zelf.Een jaar later heb ik de film, tezamen met mijn twee andere films van St. Joost (‘Gokhal’ van een jaar eerder en ‘Zo is het gelegen’, mijn eindexamenfilm over een oud stel in het woonwagenkamp) opgestuurd naar het Studentenfilm Festival in Kriterion in Amsterdam. De zaal ging volledig uit zijn dak!Een jaar na St. Joost kon ik bij de KRO aan de slag als filmeditor en een jaar later bij de toenmalige NOS die later gesplitst werd en ik bij het NOB terecht kwam. Daar ben ik tot 2002 gebleven en heb nog de overgang meegemaakt van analoog monteren op film naar digitaal monteren op de PC. Wat ik overigens met heel veel plezier heb gedaan, hoewel de ruimte en de tijd die we kregen om een mooie productie te maken, steeds minder werd. In al die jaren heb ik vele tientallen prachtige documentaires mogen monteren voor omroepen als de VPRO en de NPS. Mooie en andere tijden! In 1970 zijn we – als ik me niet vergis zit mijn vrouw ergens in een tussenshot in de film – dus weggegaan uit Breda, 5 jaar in Breukelen gewoond en vanaf 1975 in Hilversum (Hilversumse Meent) waar we nog steeds wonen.’Bertus Borgers had wat minder herinneringen aan De Trapkes. Wat niet zo gek is, want voor zover hij zich het kan herinneren is dat de eerste en enige keer geweest dat hij in het korte bestaan van het roemruchte Vestzaktheater aanwezig geweest is. ‘Nou, daar gaan we dan. Ik schrijf op wat ik zie. Ceremoniemeester Hans Cremers, drummer Hans van Beers (jawel dè), Marieke (mooi meisje wat van alles deed op het podium), die lange vriend van haar is denk ik Pieter Stapel, van Mil trompet (voornaam denk ik Harrie, hij had een zaak met matrassen. Saxofonisten van links naar rechts George van de Molengraft, ik, Gerrit Wofswinkel, bas Jimmy, ben zijn achternaam kwijt, Josef van de Vorst op piano en accordeon. Die gast met die koffer is Piet Verdonk. De namen heb ik niet allemaal correct wellicht.Dit was een smartlappen show dacht ik, grapjasserij met de gevestigde orde, relativeringskunst of hoe je het noemen wil, heeft niet lang bestaan wat ook niet de bedoeling was.Succes met dit alles!’Tot zover Jac en Bertus. Het pand waar de Trapkes in zat werd in 1981 gesloopt, nadat het na het teloor gaan van het theater tien jaar leeg gestaan had. Op de kop van de Molenstraat waar nu de bieb wordt gerenoveerd en Dokter Worst dagelijks staat te grillen.

Klik: Film in Stadsarchief

Post op Facebook