Drie dagen voor Kerst 1976, op woensdag 22 december, was het een compleet gekkenhuis bij ‘platenzaak’ Van Leest aan de Eindstraat in Breda. Bill Riley en zijn tv-echtgenote Gwen uit de populaire Engelse tv-serie ‘The Brothers‘ – in Nederland door de AVRO uitgezonden als ‘De Gebroeders Hammond‘ – waren aanwezig, ter promotie van hun lp ‘Christmas with the Hammonds’.
Met dank aan Willem Duys die drie weken weken eerder, verkleed als Kerstman, naar Londen was gevlogen om de eerste de lp aan de acht hoofdrolspelers te overhandigen. Notabene op maandag 6 december, de dag dat in het ganse land de Sinterklaas surprises op zondagavond nog maar amper uitgepakt waren. Maar dat had natuurlijk alles te maken met die lp, die nou eenmaal Christmas heette, en niet Saint Nicolas.
Het Commissariaat voor de Media zou pas op 1 januari 1988 opgericht worden, na de invoering van de mediawet, dus voor die tijd ging Willem zijn goddelijke gang. Tot 1978 was hij naast zijn wekelijkse ‘Voor de Vuist Weg’ (1963-1979) overdag directeur van platenmaatschappij Blue Mouse. In zijn show ontving en promootte hij eerder een of meerder Hammonds, en kreeg toen kennelijk een muzikale eureka. De Christmas lp van zijn gasten was weliswaar door Phonogram uitgebracht, maar Willem zal er ongetwijfeld iets mee te maken en aan verdiend hebben.
Het zal ook allemaal een kwestie van timing geweest zijn. De serie werd in Nederland maar drie jaar uitgezonden, van 1974 tot en met 1977, dus hij moest uitgemolken worden.
‘De handel rond televisieseries heeft wanstaltige vormen aangenomen’, aldus de vorig jaar overleden Susanne Piët op 18 december 1976 in NRC Handelsblad, onder de kop; Het Evangelie volgens de Hammonds’. De lp noemt ze ‘een voorbeeld van een zieke uitwas’, die in allerijl in elkaar geflanst moest worden door een koor van twaalf acteurs, waarvan er niet een kon zingen. Ze noemt een paar voorbeelden die commercieel zoveel mogelijk uitgebaat werden: De Berenboot, Starsky and Hutch, Onedin Line, Sandokan, de Man van Zes Miljoen, Calimero, de Fabeltjeskrant.
De laatste alinea van Susanne: ‘De triomf voor Duys en Phonogram zal zijn als De Vuist – het Avro surprise programma – het ganse zangkoor in actie kan presenteren. Nu heeft Duys bij mijn weten wel eens gezegd, dat als de Vuist verrassingen van tevoren worden verklapt, ze geen doorgang zullen vinden. Dat zal mij in die donkere dagen nog onvermoed vrolijk stemmen. Als het regent of sneeuwt kan ik van die zwarte schijf altijd nog een parapluutje maken’.
Toen ik de pagina in Delpher vond met de review van Susanne, met erboven een foto van het koor, met Willem als dirigent, schoot ik in de lach. Want eronder prijkt een flinke advertentie van Philips – Phonogram, ook mét een foto van het koor voor de kerstboom, zonder Willem. Zodat de krant, zou gaat dat nou eenmaal, toen en nu, dik verdiende aan iets wat er in afgekraakt werd. Ik vraag me wel af of de discussie over deze advertentie, op deze plaats, losgebarsten is voordat de krant gedrukt werd. Of dat Susanne zich de volgende hevig in haar koffie verslikt heeft, toen de haar pagina open sloeg. Ik denk wel dat Willem hevige hik van het lachen gekregen heeft toen hij hem onder ogen kreeg 🙂
Wim Kock vond de lp ook helemaal niks, maar ontpopte zich in zijn ‘Even Uitblazen’ in Dagblad De Stem als een fan van de serie: ‘Ik hou van de Hammonds. Van Jennifer met die eeuwige lijdende trek op haar bek. Van Brian, verlaten door zijn wulpse vrouw en voortdurend balancerend op de rand van een inzinking. Van Bill, opgeklommen vanachter het stuur van zijn truck naar een directiezetel. Van de verwende en onvolwassen Brian. Van moeder Mary met haar eeuwige Royal Albert Country Rose thee-servies en woelzieke neus. Van Paul Merroney met zijn jeugdige arrogantie en yan zijn raszuiver gefokte April met haar frigide ogen en aristocratische wipneus. Van de warmbloedige en van pure Iersheid bijna uit haar jeans barstende Jane. Van het simpele directeursvrouwtje Gwen, nog gewoon genoeg om moeder Mary’s huis te kuisen. Maar bovenal houd ik van Edward, de geverniste beer die met zijn hopeloos ontoereikend gezonde verstand tevergeefs probeert zijn vrouw te laten lachten en Paul Merroney de voet dwars te zetten’.
Dat schreef hij op de dag dat de Hammonds Van Leest op stelten zetten, om vervolgens, net als Piët, zijn gal te spuwen over de opgerukte vercommercialisering van de toen nog publieke omroepen: ‘Ik ben wèg van die firma en daarom wilde ik dat Duys er met zijn vingers afbleef en dat Scholten (CDA) zich eens wat drukker maakte over de toenemende sluikreclame in omroepland in plaats van over de STER, waarvan iedereen al lang weet dat het één en al reclame is wat de klok slaat. Enfin, Van der Merwe is gewaarschuwd en de bekochte kopers van Duys’ grammofoonplaat wens ik een Zalige Hammond-Kerst.’
Zelfs Leo Derksen, de nogal rechtse columnist van de toen tamelijk rechtse Telegraaf, had het helemaal gehad met Willem Duys: ‘zijn tragiek is dat hij door de commercie is verziekt en succes tracht te oogsten met de roem van anderen’.
De paar honderd Bredanaars die zich op 22 december bij Van Leest verdrongen, kon dat allemaal niet bommen. Ze gingen naar huis met minstens één gesigneerd exemplaar van de in een klap uitverkochte voorraad vals gezang onder de arm. Wie weet duikt er af en toe nog nog een op in de schappen van Roots Mail Music bij Joop van Gool, hier bij mij in de straat. Zoeken! Collectors items! 🙂
