Deze twee foto’s (de tweede onder de tekst) duiken met enige regelmaat weer op, op de sociale media. Meestal zonder enige vorm van naamsvermelding, zoals helaas maar al te vaak te doen gebruikelijk op Facebook, Twitter, Instagram en Pinterest. Soms reageerde ik dan met: ‘Naamsvermelding beste mensen, foto is op zaterdag 27 augustus 1977 door Johan van Gurp gemaakt’. Dacht ik, maar dat blijkt helemaal niet te kloppen!

Update: lees onderaan dit verhaal: Luc Peek is de fotograaf.

De foto’s zijn zeven jaar geleden in eerste instantie door mij aan de tijdelijke vergetelheid ontrukt, toen de voorbereidingen voor de verhuizing van de krant van het Spinveld naar het Trivium in Etten-Leur op gang kwamen. In een hok naast de redactie stonden een paar kasten met extra grote archief mappen, waar honderden op A4-formaat afgedrukte foto’s in gepropt waren. Dat formaat bleek 37 jaar eerder niet in de standaard enveloppen te passen, in het archief van Theo van den Ouweland aan de Reigerstraat.

Deze twee vielen uit een map met een totaal ander onderwerp. Op de achterkant ‘Opening Torenmarkt 27 augustus 1977, foto Johan van Gurp’. Zoals ik toen inderhaast met enkele honderden andere foto’s uit die collectie gedaan heb; hup, op de grote scanner, voor later. Over deze twee heb ik toen, in december 2014, een post geschreven, en de afgelopen zeven jaar zijn ze verder verspreid, via Facebook, Pinterest, en wat vage websites. Zonder naamsvermelding.

Op de ene foto Thijs van der Molen als dansmarieke, op de andere met een roeptoeter. Met compleet eenmansorkest Koperen Ko, met zijn onafscheidelijke accordeon, een klassieke John Kadee Stradella. Aan beiden koester ik warme herinneringen. Aan Thijs om zijn aanstekelijke karakter, zijn muziek, zijn moeder, zijn café en zijn legendarische saté.

Koperen Ko zag ik als kind voor het eerste eind jaren vijftig, toen de Bredase kermis nog op de Grote Markt én de Houtmarkt gevestigd was. Dus was het toen in de Halstraat net zo bommelvol als tegenwoordig met het Jazzfestival en het WK-voetbal, met alle passanten die van de ene naar de andere kermis op en neer liepen en onderweg pinten pakten.

‘De Bommel’ was in die jaren nog ‘Café De Vereeniging’ (ook wel ‘Dancing Huijskens’), met het Carl Frei orgel in de zaal. Dat orgel stond binnen te bléren, Koperen Ko, vaste klant van Het Zwarte Schaap, stond buiten te jengelen, te rammelen, te riedelen, te stampen en met de belletjes op zijn kop te tingelen. Voor de volledigheid alle namen van het pand Halstraat 1 vanaf 1818, tot Ton Pannekoek het in 1972 tot ‘De Kroeg’ omdoopte: ‘Het Moriaanshoofd’, ‘Café De Moriaan’, ‘Maastrichtsch Bierhuis’, ‘Café Vogels’, en de sociëteiten, ‘The Liverpool Club’, ‘Les Fleurs Du Mal’, ‘Club 68; ‘Saint Malo’, en daarna via ‘Café Lokaal’, ‘Het Buitenbeentje’ en ‘De Kroeg’ uiteindelijk ‘De Bommel’.

Wie anno 2021 bij De Bommel door de voordeur naar binnen gaat moet eens op dat dichtgemaakte luikje aan de linkerkant in dat halletje letten. Dat was ooit het loketje waar iedere bezoeker aan de weduwe een kwartje diende te betalen voordat er op de ‘d’n orregel’ gedanst mocht worden. Het orgel van Carl Frei staat sinds 1968 in het museum ‘Van Speeldoos tot Pierement’ in Utrecht.

Goed, maar nu nog de maker van de foto’s, die in de Lange Brugstraat of de Torenstraat gemaakt zijn. Nadat ze vorige week weer eens opdoken op Facebook, keek ik even in het Stadsarchief, of er wellicht nog meer foto’s op die dag gemaakt zijn. Het resultaat – nul – verbaasde me, want er zijn geen dagen te vinden, waarop Johan maar één foto gemaakt heeft. Als hij op een bepaalde dag gewerkt heeft, heeft hij er altijd veel meer gemaakt. Voor iedere opdracht maakte hij altijd meer dan die ene, of twee foto’s die daarna in de krant belandden, plus de dingen waar hij onderweg toevallig tegenop liep. Ander archief nagekeken: de datum klopt. Dan maar eens even gezocht op Koperen Ko en/of Thijs. Weer niets. Dat is nog vreemder, want die foto’s zouden allang beschreven moeten zijn door Johan, of door de vrijwilligers van het Stadsarchief.

Toevallig liep ik Johan donderdag tegen het lijf op de Ginnekenweg, dus vroeg ik het hem maar meteen. Hij wist het ditmaal niet uit zijn hoofd, maar een paar uur later arriveerde er een mailtje. ‘Wat betreft de foto van Thijs van der Molen is het mij nu duidelijk waarom die niet is terug te vinden in de beeldbank. Terugkijkend in mijn agenda van 27 augustus 1977 blijkt dat ik toen een vrij weekend had. Die prachtige foto kan dus niet van mij zijn. Wellicht zijn ze door Hans Chabot gemaakt’.

Zodat de kans niet uitgesloten is dat de foto’s van Ko en Thijs binnen enkele jaren alsnog opduiken in de Beeldbank, als de collectie van 180.000 negatieven en afdrukken van Hans Chabot helemaal ontsloten is. Maar ja, het grootste probleem van dat megaproject is dat Hans een broertje dood aan beschrijven had, en dat daarom van een substantieel gedeelte van die collectie niets of nauwelijks iets bekend is, van datum, plaats of naam. Hoe dan ook, tot die tijd wellicht; geen idee wie deze twee foto’s gemaakt heeft.

De Torenmarkt, die zo feestelijk geopend werd door burgemeester Willem Merkx, begeleid door Ko en Thijs, was geen lang leven beschoren. Het was een uitbreiding van de twee jaar eerder geopende Torenpassage, maar de loop kwam er nooit echt in. Twee jaar na de opening gaf makelaar Schalken van projectontwikkelaar Van Horssen toe dat het concept van de overdekte markt met 24 kramen mislukt was.

“Dat is te wijten aan een combinatie van factoren” volgens de heer Schalken. “Allereerst is daar de locatie. De herkenbaarheid van de passage is minimaal. Dat komt onder meer door het onder monumentenzorg vallen van de gevels. Daar mag niets aan veranderd worden, zodat de ingang van de passage weg valt in het normale straatbeeld”.

Update: Luc Peek is de fotograaf, lees verder onder deze foto.

| Facebook: /LeonKrijnen | Facebook: /Breda | Facebook: /OudBreda |

Raadsel opgelost, dit is de man die op zaterdag 27 augustus 1977 die twee vrolijke foto’s van Koperen Ko en Thijs van der Molen maakte: Luc Peek. Als bewijs de derde foto van die dag, die ik nog nooit gezien had, en die door Thijs himself gemaakt is, van Ko en Luc.
Hij werd gepost door Conny Peek, met de verklaring: ‘Luc kan zich nog goed herinneren dat hij de foto’s gemaakt heeft. Volgens hem in opdracht van Thijs, die ze voor zijn eigen pr nodig had. Deze foto van Luc en Ko is dan weer door Thijs gemaakt.’
Zodat ik nu ook wel kan verklaren hoe die foto’s destijds in het archief van Theo van den Ouweland aan de Reigerstraat beland zijn: die zijn daar gewoon bezorgd door Thijs. Die was een meester in het verzorgen van zijn eigen public relations. Of het nu om zijn eigen optredens ging, in Breda of ergens anders, of de concerten in zijn eigen café, Thijs hing aan de lijn, of stond in de Reigerstraat aan de balie. Tot vervelends toe, soms 🙂