Foto: Gezien vanaf de Grote Kerk met op de voorgrond de Karrestraat en de Eindstraat, links de Maria Hemelvaartkerk en de St. Joostkapel in de Ginnekenstraat met op de achtergrond op het einde van de Ginnekenstraat de Vier Winden Molen ( in 1912 afgebroken), rechts op de foto molen ‘t Fortuin en de GTS. Tussen de twee molens in is nog net de dakpartij van Concordia zichtbaar. Hierachter is de H. Hartkerk nog te zien ( in 1900 gebouwd). Fotocollectie firma Schreurs (v/h Stutz) in 1999 geschonken door Georges Phlippeau, Stadsarchief Breda

Tis natuurlijk best frustrerend. Op reis komen we altijd in de best bewaarde plaatsen terecht. Of het nou in west-, midden of oost-Europa is, of waar dan ook in de America’s, Azië, China, Japan, India, waar dan ook, we gaan altijd naar wat bewaard is, en soms naar wat nieuw én mooi is.

Thuis stond ik daar nooit zo vaak bij stil. Maar sinds ik de afgelopen tien jaar steeds vaker en langer in dat fantastische stadsarchief verdwaald en verslaafd raak wordt ik steeds vaker bevangen door ‘wat jammer’.
Wat jammer dat we in Breda niet wat meer bewaard hebben. Wat jammer dat er vanaf begin vorige eeuw niet wat meer mensen met visie rondgelopen hebben. In de jaren 10, 20, 30, 40, 50, 60 en 70. En 80 ook nog, want in die tijd is ook nog van alles verkracht en verdwenen. Wat jammer, want het zou zo veel mooier geweest kunnen zijn. Ook in combinatie met het nieuwe, al wat later gekomen en gebouwd is.

Na de stortvloed aan reacties – en uw eigen herinneringen – op Facebook, op mijn artikeltje over de Vierwindenstraat en de Vierwindenmolen ben ik even op zoek gegaan naar foto’s van die andere molen, die op amper tweehonderd meter van de Vierwinden stond: Het Fortuin, aan het Van Coothplein. Schuin tegenover Concordia. Gebouwd in 1612 (!) net achter de stadswallen. Begin vorige eeuw verdwenen de wieken, tot 1958 bleef Het Fortuin als machinale maalderij in gebruik. Daarna werd ie door houthandel Hoteb als opslag gebruikt, om in 1985 in de fik gestoken te worden, een jaar later gesloopt.

Een jaar na twee andere branden (in december 1979 en januari 1980) die aan de overkant een eind maakte aan iets anders wat nu zo mooi had kunnen zijn: de oude GTS. Daar ga ik later een andere aflevering aan wijden, net als aan het Van Coothplein zelf, en Concordia.

Probeert u zich intussen eens voor te stellen hoe fantastisch het Van Coothplein – met die klassieke panden tegenover Concordia -, Markendaalseweg, Nieuwe Ginnekenstraat, Vierwinden, Van Goor, Godevaert Montens en Doctor Van Mierlo er uit hadden kunnen zien.

In de zoevende slagschaduwen van die twee enorme molens. Die vanuit de vier windstreken het beeld bepaalden, met daaronder al die prachtige panden.

Er zijn wel meer verdwenen brokken Breda die stuk voor stuk een levendig openluchtmuseum hadden kunnen worden. Dit is er een van.