Update, nieuwe foto’s, oorspronkelijke post 23 februari 2023: Inmiddels ben ik tegen drie prachtige veel oudere foto’s opgelopen, in het BHIC, en in de database ‘De Auto van Mijn Opa’. Dat ik ze niet eerder gevonden heb komt omdat abusievelijk getagd waren als tussen Vught en Den Bosch.
De aanleiding van die fouten, die inmiddels hersteld zijn, was dat ze allebei door architect A.V.J.M. Meijlink gebouwd zijn. Het eerste station, dat tussen Vught en Den Bosch, heette ‘Brabant Service Station 1’. Het tweede ‘Brabant Service Station 2’, aan de Teteringsedijk 236, met buffet ‘de Driesprong’, is ontworpen in 1933 en toen verhuurd aan N.V. Brabant Service Station’.
De Ford Type A of B met N-18560 stond op naam van Philips Eindhoven.
De drie foto’s staan in een nieuwe post op Facebook.
Dit is een rijksmonument, De Driesprong, Teteringsedijk 236. Ik weet niet precies hoeveel rijksmonumenten er in Breda zijn, maar in de Beeldbank van het Cultureel Erfgoed zitten bijna 8000 foto’s van rijksmonumenten in Breda.
Zó veel zijn er nou ook weer niet, omdat er van de meeste monumenten veel foto’s gemaakt zijn door de voor de rijksdienst werkende fotografen. Van buiten, van binnen, van voor, van achter, al weet ik dus ook niet wat het gemiddelde aantal foto’s per monument is.
Van dit monument, dat van de Rijksdienst de naam ‘De Driesprong’ gekregen heeft, zit precies één foto in de beeldbank. Veel status heeft dit opvallende monument kennelijk niet. In het Stadsarchief vinden we wel zeven foto’s, die Johan van Gurp op maandag 8 oktober 1990 gemaakt heeft. Toen was het ‘Snackbar De Pam’, met als eigenaar Peter de Koning.
Van het pand als benzinepomp en servicestation, zoals het in de jaren dertig gebouwd is, heb ik nog geen foto’s kunnen vinden. In het adresboek van 1959 zie ik twee vermeldingen. Een als ‘Brabant Service Station No. II’, de ander als ‘H. Dames, Shell Service Station’. Tweehonderd meter terug zat toen ook al Trumpi, maar nummer 236 was destijds de laatste benzinepomp in de stad richting Tilburg.
Op Rijksmonumenten.nl staat een uitgebreide beschrijving van ‘De Driesprong. Het dateert uit 1934, in de stijl van ‘Het Nieuwe Bouwen’, getekend door architect Toon Meylink. De opdrachtgever was ‘De Maatschappij tot exploiteren van Benzinelaadstations’, ook uit Vught, onderdeel van Steenkolen Handelsvereniging N.V. De eerste huurder kwam ook uit Vught; ‘Brabant Service Station’. Oorspronkelijk werd er Shell-benzine verkocht, later werd Caltex, Pam en Texaco, in Nederland ook allemaal merken die onder de Steenkolen Handelsvereniging vielen.
Service station De Driesprong lag strategisch, aan . . . De Driesprong, de westelijke kop van de 19e-eeuwse Napoleonsweg, tussen Breda en Tilburg, op de driesprong naar Teteringen en Oosterhout.
Volgens de beschrijving op Rijksmonumenten.nl is de kenmerkende vijfhoekige plattegrond van de kern van het benzinestation afgeleid van het vijfhoekige perceel. Gaande twee uitbreidingen, in 1963 en in 1978 werd het benzinestation uitgebreid met een werkplaats annex garage. Daarna werd een gedeelte in gebruik als eetcafé De Pam, tot voor kort was het Broodjeszaak Bonjour.
Ik ben benieuwd wat er nu mee gaat gebeuren. Die twee aanbouwen vloeken nogal met wat het ooit was, maar volgens de beschrijving op Rijksmonumenten.nl is het nog steeds ‘van algemeen belang, met cultuurhistorische waarden’.
Citaat: ‘Het is van belang als bijzondere uitdrukking van de technische en typologische ontwikkeling van de verkooppunten voor autobrandstoffen. Het is van belang wegens innovatieve waarde. Het object heeft architectuurhistorische waarden. Het is van bijzonder belang voor de geschiedenis van de architectuur en bouwtechniek door de expressieve, dynamiek en vernieuwing uitstralende vormen en door de wijze waarop in de opzet profijt is getrokken van de strategische situering op een driesprong. Het is van belang wegens het bijzondere materiaalgebruik. Zeldzaamheid: het object is als voorbeeld van een benzinestation in de stijl van het Nieuwe Bouwen uiterst zeldzaam.’
De andere mooie benzinepomp die Toon Meylink in de jaren dertig in Den Bosch bouwde, is bij Bredanaars waarschijnlijk beter bekend dan ‘onze;’ Driesprong aan de Teteringsedijk. Het stond aan de oude invalsweg tussen Vught en Den Bosch. Dat mooie gebouwtje heeft jarenlang staan verkommeren, maar is in 2008 uit de klauwen van de sloper gered, toen het moest wijken voor wegomleggingen. Het werd in zijn geheel vijftig meter verplaatst, en negentig graden gedraaid, en is tegenwoordig te huur voor presentaties, vergaderingen en workshops, maar ook voor high-tea’s, bruiloften en partijen.
Het laatste verhaal wat er in BN De Stem over geschreven is dateert van 2017: ‘Het wil niet vlotten met de herontwikkeling van het monumentale benzinestation De Driesprong aan de Teteringsedijk in Breda’.
Daarin staat dat B en W van Breda het wel zien zitten dat er bij het tankstation appartementen worden gebouwd: ‘Zo lang het tankstation wordt geïntegreerd in de nieuwbouw, zal het college zo’n plan in eerste instantie niets in de weg leggen’.
Dat was weer vijf jaar geleden, en toen liet eigenaar Klapwijk weten dat de ontwikkelingen ‘nog erg prematuur’ waren, nadat eerdere plannen om met ontwikkelaar Maas Jacobs het project aan te zwengelen gestrand waren. ‘Nu ga ik verder met een andere ondernemer’, zei Klapwijk vijf jaar geleden. ‘Er moet wel iets gebeuren daar, het gaat tenslotte om mijn pensioen’.
Wat er daarna gebeurd is weet ik niet, maar toen ik er vandaag langs kwam zag ik dat het leeg is, en dat het terrein schoongemaakt is. Misschien staan er vandaag of morgen heistellingen.
Mij lijkt het een goed idee om de lelijke aanbouwen van ’63 en ’78 er af te slopen, en het origineel in zijn oude glorie te herstellen. Ter plekke, of op een andere geschikte plek elders in de stad. Dan kan een projectontwikkelaar er net zo’n soort van flat bouwen, als er nu naast staat.
De kleurenfoto’s heb ik vandaag gemaakt, de zeven zwart foto’s van 1990 komen uit de collectie Johan van Gurp in het Stadsarchief Breda, net als de twee glasnegatieven. Die zijn onderdeel van de collectie Firma Schreurs, voorheen Stutz, in 1999 door Georges Phlippeau aan het Stadsarchief geschonken. De datering van die foto’s is 1950-1955. Het zijn bijna aandoenlijke foto’s van wat De Driesprong toen was, maar het benzinestation staat er helaas net niet op.
De twee Bossche/Vughtse kleurenfoto’s zijn van Architectenweb.nl en Station Brandstof, de uitbater van het verplaatste monument.
| Alle foto’s: Facebook: /LeonKrijnen | Facebook: /OudBreda | Facebook: /Breda | Facebook: /Nieuwe foto’s |
Leuk om te lezen. Ik woon er vlak naast. Het pand – en het perceel – zijn in december helemaal leeggeruimd, maar sinds 1 januari is het er weer opvallend rustig.
Is deze ruimte te huur? Heb interesse!
Ik heb geen idee Adry, weet alleen dat de eigenaar Dirk Klapwijk heet.
Ik beschik over een foto van +/_ 1936. De Driesprong heeft op de foto Shell pompen. Prominent in beeld is een bijzondere Mercedes-Benz 500K uit 1935. Wellicht is het de pomphouder die naast het gezelschap van de auto staat.
Herman van Oldeneel
Heerenveen
Bedoel je een van die drie foto’s uit het Bossche archief Herman? Met de N-18560? Daar staan ook Shell pompen op. Maar dat is geen Mercedes 500K, dus ik neem aan dat je nog een andere foto bedoelt. Uit welk archief?
Die foto is uit een privé archief. Het kenteken van de auto was X-252. Toenmalige eigenaar van de auto is mij bekend, evenals een gedeelte (tot 1951) van de historie van die auto.
Deze dus: https://www.mercedesforum.nl/forum/viewtopic.php?t=72177 Maar heeft die ooit Breda bezocht? Dat is een mooi verhaal.
Dat is inderdaad die auto. Met die auto heeft men door Europa en Afrika gereisd en heeft meermalen meegedaan aan concoursen: Scheveningen 1936, Semarang 1938, Noordwijk 1947. Over zowel de reis als over de concoursen zijn inmiddels enkele publicaties verschenen in tijdschriften. Waar mogelijk probeer ik locaties en familieleden te achterhalen van mensen die te maken hebben gehad met de historie van die auto.
Van de foto bij het tankstation heb ik uiteindelijk naam, locatie etc. weten te vinden. Graag zou ik in contact komen met familie van de toenmalige pomphouder!
Even voor de goede orde; dat is dan toch niet die N-18560 op die foto’s bij het BHIC? Dat is toch de T-Ford van Philips? Waar is dan die foto te zien van die 500 SK in Breda?
Een kopie van die foto met de Mercedes heb ik thuis. Voorlopig nog géén plaatsing op het internet.
Jammer. Waarom wil je hem niet laten zien?
Als ik voldoende materiaal heb voor een interessant verhaal breng ik die foto in de openbaarheid.
Mooi. Ik ben benieuwd, heb vanmiddag je eerdere verhalen en andere verhalen op internet en Facebook en wat tekst in Delpher gevonden. Fascinerende geschiedenis.