Het feit is in Nederland vrijwel ongemerkt gepasseerd, maar afgelopen dinsdag was het tien jaar geleden dat Netscape naar de beurs ging. Hier haalde het jubileum het Journaal niet, ondanks de komkommertijd, maar in Amerika is deze week veel teruggeblikt. Door de ouderwetse media, maar vooral door al wat zich op internet beweegt, Wired voorop.
Dat magazine – ik zeg het nog maar eens: iedereen die van het web wil weten, moet Wired lezen en bezoeken – met een augustusnummer, het inlijsten waard, over het decennium dat de wereld veranderd heeft. Met tien kleine interviews van de hand van Jeff Howe, een prachtige analyse van veteraan Kevin Kelly, in 1992 een van de oprichters van het blad, en een interview van John Batelle met Google-miljardairs Sergey Brin en Larry Page.
Howe schetst de gebeurtenissen van het afgelopen decennium aan de hand van tien foto’s, voor ieder jaar eentje, waarbij de gefotografeerden iets vertellen over het moment dat de plaat gemaakt is. Met in ieder jaar een time-line met hoogtepunten.
Natuurlijk is het web niet tien jaar geleden ontstaan, maar veel langer geleden. Computer-pionier Vannevar Bush kwam al in 1946 met het idee van hyperlinks, Ted Nelson ontwierp in 1965 het schema. Tien jaar geleden was het moment waarop het web van de grond kwam en bij de massa begon aan te slaan om nooit meer tot stilstand te komen, ondanks het dipje begin deze eeuw. Netscape, het bedrijf, bestaat allang niet meer, de browser wel, en Marc Andreessen en Jim Clark zijn er destijds stinkend rijk mee geworden, toen de aandelen in korte tijd vijfenzeventig maal over de kop gingen. Met de beursgang van Netscape veranderde internet van speeltuin voor nerds en professoren naar wat het nu geworden is. ‘Wij zijn het web’, aldus het slot van de fascinerende analyse van Kelly, tien jaar geleden de deur gewezen door ABC, waar men niets van internet weten wilde. ‘Internet? Dat is het CEB (hier destijds beter bekend als bakkies) van de jaren negentig’, aldus de bestuursvoorzitter.
De suggestie van Kelly dat ze er verstandig aan zouden doen om het domein www.abc.com zo snel mogelijk te laten registreren, werd stilzwijgend aangehoord. Een maand later was het nog niet geregistreerd, zodat ABC in 1996 (net als Coca Cola, MTV, CBS en een serie van andere hele grote bedrijven) via rechtszaken en/of afkoopsommen de eigen domeinnaam moest veroveren. En is www.ABC.com – ondanks de niet zo vooruitziende blik van die hoge pief – een onmisbaar podium voor de mediagigant geworden. Mijn eigen naam laten registreren lukte me toen nog niet, de bureaucratische Nederlandse domeinregistratie is pas een jaar of wat geleden tot inkeer gekomen, en in Amerika wilde Network Solutions niet zomaar met Europese particulieren in zee. Anderhalf jaar later had ik mijn domein te pakken en kon ik mijn spulletjes verhuizen van de webserver van de Eindhovense Digitale Stad naar mijn virtuele nieuwbouwtje in Napa.
September 1995 was voor mij prive een ander ijkpunt, omdat ik destijds na enige aarzeling, want met gebruik van mijn credit card over een toen nog niet beveiligde verbinding, mijn eerste aankoop via internet verrichtte. Dat was bij de website Cyberian Oupost, die inmiddels op de verkoop van een ander soort hardware overgegaan is: porno.
Maar destijd verkocht Cyberian Outpost computers en camera’s en de Apple Quick Take die ik besteld had, kostte daar, inclusief verzenden, 1150 ouderwetse guldens, terwijl de goedkoopste in Nederland voor 1500 gulden over de toonbank ging. Voor dat bedrag koop je tegenwoordig een digitale camera met een resolutie die tientallen keren hoger is als die van die Quick Take (0.3 megapixels). Dus we mogen concluderen dat de wet van Moore ook voor camera’s iets doet. Het ding werd binnen 48 uur door DHL in Breda afgeleverd en daarna heb ik nooit meer geaarzeld om via internet iets te kopen. Overigens staat-ie nu alweer jaren in de kast, in de originele verpakking, dus misschien wordt-ie ooit weer meer waard dan de aanschafprijs.
Zoals ik in augustus 1995 maar amper kon bevroeden hoe het web er in 2005 uit zou zien, is het niet voor te stellen wat er over tien jaar allemaal kan. Hoewel de contouren van 2005 vaag zichtbaar waren in de eerste column over internet die op deze plaats op 4 november 1995 gepubliceerd werd.
Eindelijk lokaal bellen, in plaats van via Amstelveen het netwerk van Compuserve op te gaan, en ook nog op een snelheid van 28K8 (!), dat was toch weer een stapje in de goede richting. Citaat uit eigen werk: ‘Aan het eind van die Stairway to Cyberspace wacht ons computer-idioten het beloofde land: onbeperkt lokaal bellen voor een vast bedrag van nul of een halve cent per gesprek, een paar honderd kilobit per seconde, real-time video.
Wat dat in de praktijk oplevert? Dan heeft u een flat-screen aan de muur hangen, een schilderij van een paar vierkante meter, waarop u, als u geen film of tv kijkt, met de scherpte van een reuzen-dia een mooi schilderij projecteert.’ Dat klopt dus allemaal aardig, achteraf, al kon ik toen toch niet bevroeden dat het ongeveer tien jaar zou duren voor het zover was.
Kevin Kelly vergelijkt deze tijd met die van Confucius, Zarathustra en de joodse wijzen die in dezelfde eeuw leefden en waarna niet zoveel religies meer ontstonden. En met die van andere ijkpunten in de geschiedenis, zoals de Amerikaanse Revolutie en het ontstaan van de moderne wetenschap. Volgens hem zal over drieduizend jaar het begin van deze eeuw ook zo beschouwd worden: als de tijd waarin De Machine geboren werd. ‘De Machine’, aldus Kelly, ‘dat zijn wij.’
Vergezocht? Lees ‘We are the Web’, in het magazine of op de website van Wired en geniet. Of huiver.