Mijn laatste bijdrage aan het eind van de ‘Verloren Carnaval van 2021’, met honderden heerlijke, kleurige portretten van Johan van Gurp. Deze serie is gemaakt in de eerste vier of vijf jaar van deze eeuw. Daar heb ik voor gekozen omdat het – naast het bier en de muziek – vooral de kleur en de mensen zijn die Carnaval maken.

Bladerend door het Stadsarchief door de kopkes die Johan gedurende een jaar of vierenveertig Carnaval gekiekt heeft duikt er ook een stukje fotografie- en dagbladgeschiedenis op. Ik heb al eens vaker geschreven over mijn respect voor de dagblad fotografen van toen, die destijds met de beperkte techniek hun werk moesten doen, terwijl de in ons vak dwingende deadlines van alle tijden zijn.

Veel tijd hadden ze niet toen. Kijken, mikken, framen en klikken, en maar hopen dat het goed was, want even achterop de camera kijken was er niet bij. Daarna ontwikkelen, spoelen, drogen, negatieven tegen het licht houden en selecteren, belichten, afdrukken, en dan doe ik het hier nog niet eens in de goede volgorde geloof ik.

Daarna tegen de klok naar de ongeduldige eindredactie rennen, en de volgende morgen met een kloppend hart de krant open slaan om te zien hoe prachtig het harde werken gepresenteerd was – of hoe het soms verkracht was. Wat overigens ook voor ons, verslaggevers gold. Je leverde een verhaal in, en dan zag je de volgende dag wel hoe het gepresenteerd werd, wat eruit gehaald, of aan veranderd of toegevoegd was, en daar had je het dan maar mee te doen.

Tegenwoordig is dat niet zo’n grote verrassing meer, omdat je het hele proces op je machine kan volgen, er en eventueel even op kan schieten, totdat de deadline verstreken is, en het gelocked wordt door een eindredacteur.

Als je in het Stadsarchief op datum door de 283.000 foto’s van Johan bladert, zie je ze vanaf begin jaren negentig langzaamaan van zwart wit naar kleur verschieten. Niet alleen de portretten, alle foto’s.

Een van de eerste keren dat we in de krant kleur gebruikten was in 1985. Ik weet dat nog omdat ik toen zelf in Brussel bij een lithograaf de kaart van de Tour de France in kleur opgehaald heb, bedoeld voor Tour Special van zaterdag. Dinsdag haalde ik hem op, waarna een ander grafisch bedrijf in Breda vier verschillende versies van maakte: cyaan, magenta en geel voor de drie benodigde versies om iets in kleuren af te drukken. Plus een zwart-witte, als back up voor het geval er iets fout mocht gaan in het drukproces. De platen gingen donderdag de pers op in de voordraai voor zaterdag, zodat, in geval van onvoorziene rampen, vrijdag de zwart-wit nog gebruikt zou kunnen worden als noodoplossing. Foto’s gebruikten we toen nog niet in full color, maar twee jaar later wel.

Via hetzelfde proces kwam ik zelf als onderwerp op een van de eerste pagina brede full colour foto’s op zaterdag terecht. In een participerend verhaal over de Nederlandse parachutistenschool van Dré Matti en Conny Raichert in Royan, Frankrijk, waar ik in juni 1987, in de week na Roland Garros, enkele malen uit een Pilatus sprong.

Het Franse para brevet ben ik later kwijt geraakt, net als het duikbrevet dat ik een paar jaar later vanuit Airlie Beach op de Whitsunday’s gehaald heb. Allemachtig prachtige tijden bij die krant beleefd, alles kon toen, als je met een idee had was het antwoord, ‘maak maar een begroting, doe maar’. Twee fantastische weken beleefd op Roland Garros, Ivan Lendl versloeg Mats Wilander, Steffie Graf won van Martina Navratilova, en hup, maandagmorgen van Hotel du Senat op de linkeroever met de Dorus op maandag door naar Royan aan de Gironde, nóg een week feest op kosten van de baas.

Daarna een weekje compensatiedagen, even uitrusten, via Zestienhoven naar Wimbledon, waar Lendl, die Wimbledon nooit zou winnen, van Pat Cash verloor, en Navratilova wraak zou nemen op Graf.

Goed, aanvankelijk hadden we alleen maar ‘steunkleur’ in de krant, waar alleen maar op bepaalde pagina’s één, twee of drie kleuren – en dan dus full color – gebruikt mocht worden. Dat was vooral voor de adverteerders, die toen nog in rijen voor de balie stonden, en daar ook nog met liefde en plezier extra voor betaalden. Daar deden wij op de redactie weer ons voordeel mee, want als er kleur op een pagina toegestaan werd, dan konden de lay-outers lekker meeliften op die extra drukgangen.

In de editie Breda was het een vaste gewoonte om met Carnaval in de maandag- en dinsdagkrant verschillende pagina’s aan te kleden met een frame van portretten om de hele pagina heen. In de jaren zeventig en tachtig in zwart-wit, maar vanaf begin jaren negentig is er steeds meer kleur in de krant geslopen.En maakten ook de zwart wit portretten met Carnaval plaats voor kleur. In het Stadsarchief zijn bijvoorbeeld alle portretten in 1992 nog zwart wit in het Stadsarchief, maar die van 1994 zijn allemaal in kleur.

Dat wil niet zeggen dat ze ook allemaal in kleur in de krant terecht kwamen, vanwege die beperkte toestemming en ontwikkeling. Eerst werden de voorpagina’s van de krant, plus de voorpagina’s van katernen, voorgoed full colour, maar die binnenin nog niet. Dus een hoop van die prachtige kleur portretten zijn aanvankelijk toch in zwart wit in de krant gekomen.

Daarna ging het snel, ik meen dat we in 1998 na de fusie met het Brabants Nieuwsblad de hele krant in kleur draaiden, net als de tabloid, vanaf 6 februari 2007. De fotografen, de een met wat meer enthousiasme dan de ander, begonnen vanaf de eeuwwisseling digitale camera’s te gebruiken.

Afhankelijk van de gekozen manier van zoeken, op trefwoorden en/of op datum, kom ik in het Stadsarchief ruim 850 portretten tegen. Die ga ik dus niet allemaal downloaden en nog eens publiceren, maar kunt er zelf door klikken en bladeren in het Stadsarchief. Selecteer het zoekresultaat op tijd en wie weet kunt u zichzelf of vrienden, familie en bekenden traceren en downloaden. Veel plezier ermee!

Klik op de thumbnails hieronder voor de 850 als ‘Carnavalsportret’ getagde foto’s, geselecteerd van oudste naar nieuwste, dus – met ergens een gemixte overgang – van zwart-wit naar kleur. In totaal zitten er 5222 foto met de tag ‘Carnaval’ in de Beeldbank. Veel plezier!
Of: 851 portretten, geselecteerd van oud en zwart – wit naar nieuw en kleur.
Of: 851 portretten, geselecteerd van nieuw en kleur naar oud en zwart wit.