Werk aan de winkel voor de Stichting Vakopleiding Metaal uit Etten-Leur: de Wright Flyer is weer beschadigd. Toen ik voorjaar 2016 lang de rotonde op de kruising van Nijverheidsweg, Roosendaalseweg, Vosdonk en Vossendaal fietste viel het me op dat ie een halve propeller miste. Heb toen even gezocht onder de blikken replica, maar toen kon ik geen roeispaan of iets wat er op leek vinden.

De kopie van de Wright Flyer werd in 2009 door door leerlingen van de Stichting Vakopleiding Metaal gemaakt. Als herinnering aan de eerste bemande vlucht boven Nederlands grondgebied, die op Ettens bodem begon. Hij werd toen onthuld door Amanda Wright Lane, achterkleinnicht van de befaamde broers Orville en Wilbur Wright, die op 17 december 1903 in Kitty Hawk met de Wright Flyer de eerste gemotoriseerde vlucht ooit maakten.

Zeven jaar geleden werd de kapotte propeller van de replica gerepareerd door de opvolgers van de leerlingen die hem gebouwd hadden. Voor de volgende generatie metaalbewerkers in spé lijkt het klusje dat nu uitgevoerd zou moeten worden worden een stuk simpeler. Het linker ondervlak van de stabilo, een metalen plaat van ongeveer 120 bij 60 centimeter, lijkt er door een windvlaag afgerukt. Het ligt onder aan de voet van de pilaar, met een omgevouwen hoekje. Even rechtbuigen en platslaan, met een lasapparaat de ladder op, klaar.

Ho, dat is niet alles, een paar vandalen hebben de contactdoos voor de verlichting aan diggelen geslagen, en een van de drie schijnwerpers omgekeerd.

Ik kwam erachter omdat het me afgelopen zondag een goed idee leek om het kunstwerk met de rookpluim van de grote fik bij Axell in één beeld te vangen. Dat is vanwege de hoek waaronder ie staat in relatie tot de rook niet lekker gelukt, maar omdat ik door de omgeploegde modder geblubberd heb, weten we nu dat de Flyer weer mank is.

En als we dan toch bezig zijn: op de foto’s van 2016 kan ik het niet helemaal goed zien, maar ik meen te mogen concluderen dat toen álle zware draadijzers, waarmee de staander op het fundament geschroefd is, met een tweede moer geborgd waren. Nu niet meer, er is een aantal van die grote moeren verdwenen. Misschien maar even nieuwe er op draaien en ook met een las vastzetten? Ik zeg het maar even, voordat ie omwaait. Aan de slag!